ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း(Cystitis)

Patient Guide
2025- မတ် 24 by
ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း(Cystitis)
Zwe Htoo
This page is for educational purposes only. Always consult a healthcare provider for medical concerns.

Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.

Overview

ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း သည် ဆီးအိမ်ကို ထိခိုက်စေသော ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ခြင်း (UTI) တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးများတွင် အဖြစ်များပြီး၊ များသောအားဖြင့် သူ့ဘာသာ သက်သာသွားတတ်သော်လည်း၊ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ပဋိဇီဝဆေးများဖြင့် ကုသရန် လိုအပ်ပါသည်။

အချို့လူများတွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း ကို မကြာခဏ ခံစားရပြီး၊ ပုံမှန် သို့မဟုတ် ရေရှည်ကုသမှုများ လိုအပ်နိုင်ပါသည်။

Symptoms

ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း၏ လက္ခဏာများတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်သည်:

  • ဆီးသွားစဉ် နာကျင်ခြင်း၊ ပူလောင်ခြင်း သို့မဟုတ် စူးရှခြင်း
  • ပုံမှန်ထက် ဆီးပိုခဏခဏ သွားခြင်းနှင့် ဆီးအောင့်ခြင်း
  • ဆီးအရောင် မည်းနက်ခြင်း၊သို့မဟုတ် အနံ့ပြင်းခြင် မြူဆိုင်းခြင်း း
  • ဝမ်းဗိုက်အောက်ပိုင်းတွင် နာကျင်ခြင်း

ကလေးငယ်များတွင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော လက္ခဏာများမှာ:

  • အဖျားတက်ခြင်း – သင့်ကလေး၏ လည်ပင်း၊ ကျောဘက် သို့မဟုတ် ဝမ်းဗိုက်ကို ထိလိုက်ပါက ပုံမှန်ထက် ပိုပူနေခြင်း
  • ဆီးမထိန်းနိုင်ခြင်း
  • အစာစားချင်စိတ် လျော့နည်းခြင်းနှင့် အန်ခြင်း
  • အားနည်းခြင်းနှင့် စိတ်တိုလွယ်ခြင်း

အသက်ကြီးပြီး အားနည်းသော သိမြင်မှုဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းချက်ရှိသူများ  နှင့် ဆီးပိုက်တပ်ထားသူများတွင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော လက္ခဏာများမှာ:

  • အပြုအမူပြောင်းလဲခြင်း – စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း သို့မဟုတ် ဂနာမငြိမ်ဖြစ်ခြင်း (delirium)
  • ပုံမှန်ထက် ဆီးမထိန်းနိုင်ခြင်း
  • တုန်ခြင်း သို့မဟုတ် ချမ်းတုန်ခြင်း (rigors)

Causes

ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း သည် များသောအားဖြင့် ဝမ်းမှ ဘက်တီးရီးယားများ ဆီးလမ်းကြောင်း (urethra) မှတစ်ဆင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ပါသည်။

အမျိုးသမီးများတွင် ဆီးလမ်းကြောင်း သည် အမျိုးသားများထက် တိုပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဘက်တီးရီးယားများ ဆီးအိမ်ထဲသို့ ပိုမိုလွယ်ကူစွာ ရောက်ရှိကာ ပိုးဝင်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

Risk Factors

ဘက်တီးရီးယားများ ဆီးအိမ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်နိုင်ခြေကို မြင့်တက်စေသော အချက်များမှာ:

  • လိင်ဆက်ဆံခြင်း
  • အိမ်သာတက်ပြီးနောက် အနောက်မှ ရှေ့သို့ သုတ်ခြင်း
  • ဆီးပိုက်တပ်ထားခြင်း (ဆီးကို စွန့်ထုတ်ရန် ဆီးအိမ်ထဲသို့ တပ်ဆင်ထားသော ပိုက်)
  • သန္ဓေတားဆေးနှင့် သုတ်ပိုးသတ်ဆေးသုံးခြင်း
  • ဆီးလမ်းကြောင်းကို ပိတ်ဆို့စေသော အခြေအနေများ – ဥပမာ ကျောက်ကပ်ကျောက်တည်ခြင်း
  • ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း
  • ဆီးအိမ်ကို အပြည့်အဝ မစွန့်ထုတ်နိုင်သော အခြေအနေများ – ဥပမာ အမျိုးသားများတွင် ဆီးကျိတ်ကြီးခြင်း
  • သွေးဆုံးပြီးခြင်း
  • ဆီးချိုရောဂါရှိခြင်း
  • ကိုယ်ခံအားစနစ် အားနည်းခြင်း

Treatment Options

အကယ်၍ သင့်တွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း  ရှိပါက၊ ဆရာဝန်သည် အောက်ပါတို့ကို ပြုလုပ်နိုင်သည်:

  • ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဂရုစိုက်ရန် အကြံပြုချက်များပေးခြင်းနှင့် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးသောက်ရန် အကြံပြုခြင်း
  • ဆီးစစ်ဆေးခြင်း – သို့သော် ၎င်းကို အမြဲတမ်း လိုအပ်ချက်မရှိပါ
  • ၃ ရက်ကြာ ပဋိဇီဝဆေးကို ညွှန်းပေးခြင်း
  • ပဋိဇီဝဆေးကို ညွှန်းပေးသော်လည်း၊ သင့်လက္ခဏာများ သူ့ဘာသာ ပျောက်သွားနိုင်သည့်အတွက် ၄၈ နာရီစောင့်ပြီးမှ သောက်ရန် အကြံပြုခြင်း

မကြာခဏ ပြန်ဖြစ်သော cystitis အတွက် ကုသမှု

အကယ်၍ သင့်တွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း  မကြာခဏ ပြန်ဖြစ်နေပါက၊ ဆရာဝန်သည် အောက်ပါတို့ကို ညွှန်းပေးနိုင်သည်:

  • လိင်ဆက်ဆံပြီးနောက် ၂ နာရီအတွင်း သောက်ရန် တစ်ကြိမ်တည်းသောက်ရသော ပဋိဇီဝဆေး – အကယ်၍ လိင်ဆက်ဆံခြင်းသည် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း  ကို ဖြစ်စေသည်ဟု သင်သတိထားမိပါက
  • ၆ လအထိ သောက်ရန် ပမာဏနည်းသော ပဋိဇီဝဆေး
  • သွေးဆုံးပြီးသူများအတွက် မိန်းမကိုယ်ထည့်သော အက်စထရိုဂျင်ခရင်မ်

အချို့အမျိုးသမီးများတွင်၊ ပဋိဇီဝဆေးများသည် အလုပ်မဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆီးစစ်ဆေးမှုများတွင် ပိုးဝင်ခြင်းကို မတွေ့ရှိရသော်လည်း၊ ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း  လက္ခဏာများ ရှိနေနိုင်သည်။

၎င်းသည် သင့်တွင် ရေရှည် (နာတာရှည်) ဆီးအိမ်ပိုးဝင်ခြင်း ရှိနေနိုင်ပြီး၊ လက်ရှိဆီးစစ်ဆေးမှုများဖြင့် မတွေ့ရှိနိုင်သော အခြေအနေဖြစ်နိုင်သည်။ ဆရာဝန်ထံမှ အထူးကုဆရာဝန်ထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးရန် တောင်းဆိုပါ။

ရေရှည်ပိုးဝင်ခြင်းသည် အသက် ၆၀ နှင့် အထက်ရှိသူများတွင် ဆီးအိမ်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို မြင့်တက်စေနိုင်သည်။


သင့်ဘာသာသက်သာအောင်လုပ်နိုင်သော အရာများ

အကယ်၍ သင့်တွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း ၏ လက္ခဏာများ သိပ်မပြင်းထန်ပါက၊ အောက်ပါတို့ကို စမ်းသပ်ကြည့်နိုင်သည်:

  • နေ့စဉ် ၄ ကြိမ်အထိ paracetamol သောက်ခြင်းဖြင့် နာကျင်မှုကို သက်သာစေခြင်း
  • ကလေးများအား paracetamol ပေးခြင်း – ပုလင်းပေါ်ရှိ ညွှန်ကြားချက်များကို လိုက်နာပါ
  • ရေများများသောက်ခြင်း
  • သင့်ဝမ်းဗိုက်အောက်ပိုင်းတွင် ရေနွေးအိတ်ကပ်ခြင်း
  • လိင်ဆက်ဆံခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း
  • သင့်ဆီးအိမ်ကို နှိုးဆွပေးနိုင်သော အချိုရည်များ၊ ကော်ဖီနှင့် အရက်ကဲ့သို့သော အရာများကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း
  • ဆီးခဏခဏ သွားခြင်း

အချို့လူများသည်ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ရန် cystitis sachets သို့မဟုတ် cranberry အချိုရည်များနှင့် ထုတ်ကုန်များကို နေ့စဉ်သောက်သုံးကြသည်။ သို့သော်၊ ပိုးဝင်ခြင်းစတင်ပြီးနောက် ၎င်းတို့သည် လက္ခဏာများကို သက်သာစေရန် သို့မဟုတ် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း  ကို ကုသရန် ကူညီပေးနိုင်သည်ဟု အတည်ပြုထားသော သက်သေအထောက်အထား မရှိပါ။

ဆေးဝါးပညာရှင်အကူအညီ

သင့်တွင်ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း  ရှိပါက ဆေးဝါးပညာရှင်သို့ မေးမြန်းနိုင်သည်။ ဆေးဝါးပညာရှင်သည် အောက်ပါတို့ကို ကူညီပေးနိုင်သည်:

  • သက်သာလာစေရန် ကူညီပေးနိုင်သော အရာများအကြောင်း အကြံပြုချက်များပေးခြင်း
  • သောက်ရန် အကောင်းဆုံး အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးကို အကြံပြုခြင်း
  • သင့်လက္ခဏာများအတွက် ဆရာဝန်နှင့် ပြသရန် လိုအပ်မလို အကြံပြုခြင်း

အချို့ဆေးဝါးပညာရှင်များသည် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း  စီမံခန့်ခွဲမှုဝန်ဆောင်မှုကို ပေးပါသည်။ ၎င်းတို့သည် လိုအပ်ပါက ပဋိဇီဝဆေးများကို ပေးနိုင်ပါသည်။

Prevention Tips

အကယ်၍ သင့်တွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း မကြာခဏ ဖြစ်ပေါ်နေပါက၊ ၎င်းကို ထပ်မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ရန် အောက်ပါအချက်များကို စမ်းသပ်ကြည့်နိုင်သည်

Do:

  • အိမ်သာတက်ပြီးနောက် ရှေ့မှ နောက်သို့ သုတ်ခြင်း
  • လိင်ဆက်ဆံပြီးနောက် ဆီးချက်ချင်းသွားခြင်း
  • ရေအပါအဝင် အရည်များများသောက်ခြင်း – နေ့ခင်းဘက်တွင် ဆီးပုံမှန်သွားပြီး ရေငတ်ခြင်းမရှိစေရန်
  • ရေစိမ်ချိုးခြင်းထက် ရေပန်းဖြင့်ချိုးခြင်း – ဤနည်းဖြင့် လိင်အင်္ဂါများကို သန့်စင်ဆေးများနှင့် အကြာကြီးမထိတွေ့စေရန်
  • လိင်ဆက်ဆံခြင်းမတိုင်မီနှင့် ပြီးနောက် မိန်းမကိုယ်အပြင်ဘက်ရှိ အရေပြားကို ရေဖြင့်ဆေးခြင်း
  • ညစ်ပေနေသော ကလေးအနှီး ခံသို့မဟုတ် ဆီးမထိန်းနိုင်သော လူကြီးများအတွက် ဂွမ်းခံများကို ချက်ချင်းလဲခြင်း
  • လိင်အင်္ဂါဧရိယာကို သန့်ရှင်းပြီး ခြောက်သွေ့စေခြင်း

မလုပ်သင့်သော အရာများ

  • အနံ့ပါသော ဆပ်ပြာ၊ ရေချိုးဆပ်ပြာရည် သို့မဟုတ် ပက်ပါဒါမှုန့်ကို မသုံးပါနှင့်
  • သန္ဓေတားဆေးနှင့် ကွန်ဒုံးများနှင့် သုတ်ပိုးသတ်ဆေးကို မသုံးပါနှင့် – သုတ်ပိုးမသတ်သော ချောဆီ သို့မဟုတ် အခြားသန္ဓေတားနည်းများကို စမ်းသပ်ကြည့်ပါ
  • ဆီးသွားချင်စိတ်ရှိပါက ဆီးမအောင့်ထားပါနှင့်
  • ဆီးသွားရာတွင် မြန်မြန်မသွားပါနှင့် – သင့်ဆီးအိမ်ကို အပြည့်အဝ စွန့်ထုတ်ရန် ကြိုးစားပါ
  • အရက်နှင့် ကော်ဖီကို အလွန်အကျွံမသောက်ပါနှင့် – ၎င်းတို့သည် သင့်ဆီးအိမ်ကို နှိုးဆွပေးနိုင်သည်
  • သကြားပါသော အစားအစာများနှင့် အချိုရည်များကို အလွန်အကျွံမသောက်ပါနှင့် – ၎င်းတို့သည် ဘက်တီးရီးယားများ ပေါက်ပွားစေနိုင်သည်

ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း ပြန်မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ရန် အခြားနည်းလမ်းများ

အကယ်၍ သင့်တွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်းမကြာခဏ ဖြစ်ပေါ်နေပါက၊ အောက်ပါတို့ကို နေ့စဉ်သောက်သုံးခြင်းဖြင့် အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု သက်သေအထောက်အထားများ ရှိပါသည်:

  • D-mannose – နေ့စဉ်သောက်သုံးရန် ပြုလုပ်ထားသော သကြားတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး၊ အမှုန့် သို့မဟုတ် ဆေးပြားအဖြစ် ဝယ်ယူနိုင်သည်
  • cranberry ထုတ်ကုန်များ – အချိုရည်၊ ဆေးပြား သို့မဟုတ် ဆေးတောင့်များအဖြစ် နေ့စဉ်သောက်သုံးနိုင်သည်

D-mannose နှင့် cranberry ထုတ်ကုန်များတွင် သကြားပါဝင်မှု များနိုင်သည်ကို သတိပြုပါ။ အကယ်၍ သင်သည် warfarin သောက်သုံးနေပါက၊ cranberry ထုတ်ကုန်များကို ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။

When To See A Doctor

အောက်ပါအခြေအနေများတွင် ဆရာဝန်နှင့် ပြသင့်သည်:

  • သင့်တွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း ရှိသည်ဟု ထင်ပြီး၊ သင့်လက္ခဏာများ ၃ ရက်အတွင်း မပျောက်ပါက
  • ပဋိဇီဝဆေးဖြင့် ကုသပြီးနောက် သင့်လက္ခဏာများ မပျောက်ပါက
  • သင့်တွင် ပြင်းထန်သောဆီးအိမ်ရောင်ခြင်းလက္ခဏာများ ရှိပါက – ဥပမာ ဝမ်းဗိုက်အောက်ပိုင်းတွင် ပြင်းထန်စွာ နာကျင်ခြင်း
  • သင့်တွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း လက္ခဏာများ မကြာခဏ ဖြစ်ပေါ်ပါက
  • သင့်တွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း လက္ခဏာများ ရှိပြီး၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေပါက သို့မဟုတ် အမျိုးသားဖြစ်ပါက
  • သင့်ကလေးတွင် ဆီးအိမ်ရောင်ခြင်း လက္ခဏာများ ရှိပါက

See a GP urgently if you think you or someone else has cystitis and:

  • အဖျားတက်ခြင်း သို့မဟုတ် ပူပြီး ချမ်းတုန်ခြင်း
  • အဖျားနည်းခြင်း သို့မဟုတ် တုန်ခြင်း
  • ဝမ်းဗိုက်အောက်ပိုင်း သို့မဟုတ် နံရိုးအောက်တွင် နာကျင်ခြင်း
  • စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊ ငိုက်မျဉ်းခြင်း သို့မဟုတ် စကားပြောရာတွင် အခက်အခဲရှိခြင်း
  • အန်ခြင်း သို့မဟုတ် မအီမသာဖြစ်ခြင်း
  • တစ်နေ့လုံး ဆီးမသွားခြင်း
  • ဆီးတွင် သွေးပါခြင်း

ဤလက္ခဏာများသည် ကျောက်ကပ်ပိုးဝင်ခြင်းကို ညွှန်ပြနိုင်ပြီး၊ ၎င်းကို မကုသပါက sepsis ဖြစ်စေနိုင်သောကြောင့် ပြင်းထန်နိုင်ပါသည်။

Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.

Checked & Approved
Clinical Review Team
Written & Translated
Medical Publishing Team
Last Updated
11 Mar 2025