Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများ
အကျဥ်းချုပ်
စိတ်ဖိစီးမှုဆိုသည်မှာ ရက်အနည်းငယ်အတွင်း စိတ်မပျော်ခြင်း သို့မဟုတ် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းအပေါ်သာ အခြေခံထားသောအရာမဟုတ်ပါ။
လူအများအပြားသည် တစ်ခါတစ်ရံ စိတ်ဓာတ်ကျစေသည့် ကာလများနှင့်ကြုံတွေ့ရပါသည်။ သို့သော် စိတ်ဖိစီးမှုရှိနေစဉ်တွင် သင်သည် ရက်သတ္တပတ်များနှင့်လအတန်ကြာအထိ အဆက်မပြတ်စိတ်မချမ်းသာမှုကို ခံစားရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိပါ။
အချို့သောလူများကစိတ်ဖိစီးမှုကို အရေးမကြီးခြင်း သို့မဟုတ် အမှန်တကယ်သော ကျန်းမာရေးပြဿနာမဟုတ်ကြောင်း ယုံကြည်ကြသည်။ ၎င်းမှာ မှားပါသည်။ စိတ်ဖိစီးမှုသည် အမှန်တကယ်သော ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပြီး အမှန်တကယ်သော ရောဂါလက္ခဏာများရှိပါသည်။
စိတ်ဖိစီးမှုသည် အားနည်းမှုတစ်ခု သို့မဟုတ် 'ကိုယ့်ကိုကိုယ် ထိန်းချုပ်လိုက်ပါ' ဟုဆိုပြီး တိုက်တွန်းလျှင်သာ ပြီးမြောက်နိုင်သောအရာမဟုတ်ပါ။
သင့်အတွက် သင့်တော်သော ကုသမှုနှင့် အထောက်အပံ့များဖြင့်၊ စိတ်ဖိစီးမှုရှိသည့် လူအများအပြားသည် ပြည့်စုံသော ကျန်းမာရေးပြန်လည်ကောင်းမွန်မှုကို ရရှိနိုင်သည်။
လက္ခဏာများ
စိတ်ဖိစီးမှု၏ ရောဂါလက္ခဏာများသည် စုံလင်ကွဲပြားပြီး လူတိုင်းအတွက် အမျိုးမျိုးကွဲပြားနိုင်ပါသည်။ သင် စိတ်ကျနေသောအခါတွင် စိတ်ထိခိုက်မှု၊ မျှော်လင့်ချက်မဲ့ခြင်းနှင့် ယခင်က ခံစားရပြီး စိတ်ဝင်စားခဲ့သော အရာများအား စိတ်ဝင်စားမှုမရှိတော့ခြင်းကို ခံစားနိုင်ပါသည်။
ထို လက္ခဏာများသည် ရက်များစွာ သို့မဟုတ် လများအထိ ကြာရှည်၍ သင့်အလုပ်အကိုင်၊ လူမှုဘဝနှင့် မိသားစုဘဝအပေါ် သက်ရောက်မှုများအထိ ဖြစ်စေပါသည်။
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာများ
စိတ်ဖိစီးမှုနှင့် ပတ်သက်သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာများမှာ:
- အမြဲစိတ်ကျနေခြင်း သို့မဟုတ် ဝမ်းနည်းမှု
- မျှော်လင့်ချက်မဲ့ခြင်းနှင့် အားမဲ့ခြင်း
- ကိုယ့်ကိုကိုယ် ယုံကြည်မှု နည်းပါးခြင်း
- မျက်ရည်ဝဲချင်စိတ်ဖြစ်ခြင်း
- အပြစ်ကျူးလွန်ထားသလို ခံစားရခြင်း
- အခြားသူများကိုသည်းမခံနိုင်ခြင်း
- စိတ်အားမဲ့ခြင်းနှင့် အရာများကို စိတ်ဝင်စားမှုမရှိတော့ခြင်း
- ဆုံးဖြတ်ချက်ချရခက်ခဲခြင်း
- ဘဝမှာ ပျော်ရွှင် မှု မရခြင်း
- စိတ်ပူခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်ခြင်း
- ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်မိစိတ် သို့မဟုတ် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ထိခိုက်စေမိစိတ်များ ဖြစ်ခြင်း
ာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာများ
စိတ်ဖိစီးမှုနှင့်ပတ်သက်သော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာများမှာ:
- လှုပ်ရှားခြင်း သို့မဟုတ် စကားပြောခြင်း ပုံမှန်ထက်နှေးကွေးလာခြင်း
- အစာစားချင်စိတ် သို့မဟုတ် ကိုယ်အလေးချိန် အပြောင်းအလဲများ (အများအားဖြင့် လျော့နည်းသော်လည်း တစ်ခါတရံ တိုးလာနိုင်သည်)
- ဝမ်းချုပ်ခြင်း
- အကြောင်းအရင်းမရှိ နာကျင်ကိုက်ခဲမှုများ
- စွမ်းအင်မရှိခြင်း
- လိင်စိတ်နည်းပါးခြင်း (လိင်လိုအင် အားမဲ့ခြင်း)
- အိပ်ရေးပျက်ခြင်း – ဥပမာ အိပ်မပျော်နိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် မနက်ပိုင်း အလွန်စောစောနိုးလာခြင်း
လူမှုဆိုင်ရာ လက္ခဏာများ
စိတ်ဖိစီးမှုနှင့်ပတ်သက်သော လူမှုဆိုင်ရာ လက္ခဏာများမှာ:
- မိတ်ဆွေများနှင့် အဆက်အသွယ်လျော့နည်းလာခြင်း နှင့် လူမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ပါဝင်မှုလျော့နည်းလာခြင်း
- ဝါသနာနှင့်စိတ်ပါဝင်စားမှုများကို လျစ်လျူရှုလာခြင်း
- အိမ်မှာ၊ အလုပ်မှာ သို့မဟုတ် မိသားစုဘဝမှာခက်ခဲမှုများရှိခြင်း
ဖြစ်ပွားရသောအကြောင်းအရင်း
တစ်ခါတစ်လေတွင် စိတ်ဖိစီးမှုရရန် ဖြစ်စေသော အကြောင်းရင်းတစ်ခုရှိနိုင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဘဝအပြောင်းအလဲများ၊ စိတ်ဝေဒနာဖြစ်စေသော ဖြစ်ရပ်များ (သေဆုံးမှု)၊ အလုပ်ဆုံးရှုံးခြင်း သို့မဟုတ် မွေးဖွားခြင်းတို့သည် စိတ်ဖိစီးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
စိတ်ဖိစီးမှု သမိုင်းအထောက်အထားရှိသော မိသားစုဝင်များရှိသောလူများတွင် ကိုယ်တိုင် စိတ်ဖိစီးမှုကို ခံစားရနိုင်ချေပိုမိုရှိသည်။ သို့သော် တစ်ခါတစ်လေ အထင်ရရှိနိုင်သော အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ စိတ်ဖိစီးမှုကို ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
ရောဂါရှာဖွေခြင်း
စိတ်ဖိစီးမှုလက္ခဏာများကို တစ်နေ့တာအများစုတွင် နေ့စဉ် ၂ ပတ်ထက်ပိုကြာအောင် ခံစားရပါက GP ဆရာဝန်နှင့်ပြသရမည်ဖြစ်သည်။
အထူးသဖြင့် အောက်ပါအခြေအနေများရှိပါက GP ဆရာဝန်နှင့် ပြောဆိုရန် အရေးကြီးပါသည်:
- စိတ်ဖိစီးမှုလက္ခဏာများ တိုးတက်မှုမရှိခြင်း
- သင့်စိတ်နေအခြေအနေကြောင့် အလုပ်၊ ဝါသနာများနှင့် မိသားစု၊ မိတ်ဆွေများနှင့် အဆက်အသွယ်များ ပျက်ပြယ်စေခြင်း
- မိမိကိုယ်ကို ထိခိုက်စေမှု သို့မဟုတ် ကိုယ့်ကိုကိုယ်သေကြောင်းကြံစည်ရန်တွေးခြင်း
တခါတရံ၊ စိတ်ဖိစီးမှုရှိစဉ်တွင် ကုသမှုများက အကျိုးရှိမည်ဟု တွေးရခက်နိုင်ပါသည်။ သို့သော်၊ သင့်အနေဖြင့် တတ်နိုင်သမျှကုသမှုကိုမြန်မြန်ခံယူခြင်းကစိတ်ကျရောဂါကောင်းမွန်သွားရန် ပိုမြန်နိုင်ပါသည်။
စိတ်ဖိစီးမှုအတွက် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စမ်းသပ်မှုများ မရှိသော်လည်း GP ဆရာဝန်မှ သင့်ကို စစ်ဆေးပြီး အခြား လက္ခဏာတူရောဂါများ (ဥပမာ - သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းခြင်း) ကို ထုတ်ပယ်ရန် ဖြစ်နိုင်သောအခြေအနေများကို ရှာဖွေရန် ဆီးသို့မဟုတ် သွေးစမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။
GP ဆရာဝန်သည် သင့်တွင် စိတ်ဖိစီးမှုရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်ရန် အဓိကအားဖြင့် သင့်ကျန်းမာရေးအခြေအနေနှင့် စိတ်ပိုင်းနှင့် ရုပ်ပိုင်းအနေနှင့် သင့်နေ့စဉ်ဘဝကို အကျိုးသက်ရောက်မှုများအကြောင်း မေးမြန်းခြင်းဖြင့် သိရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။
GP ဆရာဝန်သည် သင့်ကျန်းမာရေးမှတ်တမ်းများ၊ ယခင်ကရှိခဲ့ဖူးသည့် စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာများ၊ သင့်အိမ်ဘဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ဘဝစနစ်များအကြောင်း၊ သက်ရောက်မှုများဖြစ်စေသည့် မကြာသေးမီကဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော စိတ်ဖိစီးစရာအဖြစ်အပျက်များကို မေးမြန်းမည်ဖြစ်ပြီး၊ သင့်တွင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သေကြောင်းကြံစည်ခြင်းသို့မဟုတ် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုထိခိုက်စေမှုအတွေးများ ရှိမရှိကိုလည်း မေးမြန်းမည်ဖြစ်ပါသည်။
ကုသမှု
စိတ်ဖိစီးမှုအတွက် ကုသမှုတွင် နေထိုင်မှုပုံစံပြောင်းလဲမှုများ၊ စကားပြောကုသမှုများနှင့် ဆေးဝါးတို့ကို တွဲဖက်အသုံးပြုခြင်းပါဝင်နိုင်သည်။ သင့်အားအကြံပြုမည့် ကုသမှုအမျိုးအစားမှာ သင့်စိတ်ဖိစီးမှု၏ ပြင်းထန်မှုအခြေအနေပေါ် မူတည်ပါသည်။
အနည်းငယ်သော စိတ်ဖိစီးမှု ရှိပါက ဆရာဝန်အနေနှင့် သက်သာမှုရှိမရှိ စောင့်ကြည့်သည့် 'စောင့်ကြည့်ကုသမှု' (watchful waiting) ကို အကြံပြုနိုင်ပါသည်။ ထို့အပြင် လေ့ကျင့်ခန်းများလုပ်ခြင်းနှင့် သင်ကြားသည့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ကူညီနည်းများ (guided self-help) ကဲ့သို့သော နေထိုင်မှုပုံစံအပြောင်းအလဲများကိုလည်း အကြံပြုနိုင်သည်။
အနည်းငယ်မှ အလယ်အလတ်ရှိသော စိတ်ဖိစီးမှု များအတွက် စိတ်နှင့်အဓိပ္ပာယ်အပေါ်အခြေခံ၍ စကားပြောကုသနည်းများ (ဥပမာ - Cognitive Behavioural Therapy (CBT)) ကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။
အလယ်အလတ်မှ ပြင်းထန်သော စိတ်ဖိစီးမှု များအတွက် စကားပြောကုသမှုများနှင့် စိတ်ဖိစီးမှုပျောက်ဆေး (antidepressants) ကို တွဲဖက်သုံးစွဲခြင်းကို မကြာခဏ အကြံပြုပါသည်။
အလွန်ပြင်းထန်သော စိတ်ဖိစီးမှု ရှိပါက အထူးစိတ်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (specialist mental health team) ဆီ သို့ ရည်ညွှန်းပြီး အထူးပြု စကားပြောကုသမှုများနှင့် ဆေးဝါးများကို ပေးနိုင်ပါသည်။
ဆရာဝန်နှင့်ပြသ ရန်အချိန်
စိတ်ဖိစီးမှု၏ လက္ခဏာများကို နှစ်ပတ်ထက်ပိုပြီး ကြာမြင့်စွာ ခံစားနေရပါက ဆေးရုံ သို့ သွားပါ။
တစ်ခါတစ်လေ စိတ်ကျခြင်းသည် အချိန်အနည်းငယ်အတွင်း ကောင်းမွန်နိုင်ပါသည်။
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.