?unique=e7d1b18)
Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
အကျဥ်းချုပ်
ဂနိုရောဂါ (Gonorrhoea) သည် Neisseria gonorrhoeae သို့မဟုတ် gonococcus ဟုခေါ်သော ဘက်တီးရီးယားပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားသော လိင်မှတစ်ဆင့် ကူးစက်သော ရောဂါပိုး (STI) တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။
လက္ခဏာများ
ဂနိုရောဂါ၏ လက္ခဏာများသည် များသောအားဖြင့် ကူးစက်ခံရပြီး ၂ ပတ်ခန့်အတွင်း ပေါ်လာတတ်သော်လည်း တစ်ခါတရံ လပေါင်းများစွာ ကြာသည်အထိ ပေါ်မလာတတ်ပါ။
ပိုးကူးစက်ခံရသော အမျိုးသား ၁၀ ဦးလျှင် ၁ ဦးခန့်နှင့် အမျိုးသမီး ၁၀ ဦးလျှင် ၅ ဦးခန့်သည် ထင်ရှားသော လက္ခဏာများ မပြသနိုင်ဘဲ၊ ထိုသို့ဖြစ်ပါက ရောဂါကို အချိန်အတော်ကြာအောင် မကုသဘဲ ရှိနေနိုင်သည်။
အမျိုးသမီးများတွင် လက္ခဏာများ
အမျိုးသမီးများတွင် ဂနိုရောဂါ လက္ခဏာများမှာ အောက်ပါတို့ ပါဝင်နိုင်သည်။
- ပုံမှန်မဟုတ်သော ယောနိမှ အရည်ဆင်းခြင်း (ပါးလွှာသော သို့မဟုတ် ရေကဲ့သို့ ဖြစ်နိုင်ပြီး စိမ်းဝါရောင် ရှိနိုင်သည်)
- ဆီးသွားစဉ် နာကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် ပူစပ်ပူလောင် ခံစားရခြင်း
- ဝမ်းဗိုက်အောက်ပိုင်းတွင် နာကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် နာကျင်ကိုက်ခဲခြင်း – ၎င်းသည် အဖြစ်နည်းသည်။
- ရာသီသွေးများကြားတွင် သွေးဆင်းခြင်း၊ ရာသီသွေးပိုများခြင်း နှင့် လိင်ဆက်ဆံပြီးနောက် သွေးဆင်းခြင်း – ၎င်းသည် အဖြစ်နည်းသည်။
အမျိုးသားများတွင် လက္ခဏာများ
အမျိုးသားများတွင် ဂနိုရောဂါ လက္ခဏာများမှာ အောက်ပါတို့ ပါဝင်နိုင်သည်။
- လိင်တံထိပ်မှ ပုံမှန်မဟုတ်သော အရည်ဆင်းခြင်း (အဖြူ၊ အဝါ သို့မဟုတ် အစိမ်းရောင် ဖြစ်နိုင်သည်)
- ဆီးသွားစဉ် နာကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် ပူစပ်ပူလောင် ခံစားရခြင်း
- အရေပြားဖုံးရောင်ခြင်း (inflammation)
- ဝှေးစေ့များတွင် နာကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် နာကျင်ကိုက်ခဲခြင်း – ၎င်းသည် ရှားပါးသည်။
- စအို၊ လည်ချောင်း သို့မဟုတ် မျက်လုံးများတွင် ပိုးဝင်ခြင်း (Infection in the rectum, throat or eyes)
အမျိုးသားရော အမျိုးသမီးပါ ကာကွယ်မှုမဲ့ စအို သို့မဟုတ် ပါးစပ်လိင်ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် စအို၊ လည်ချောင်း သို့မဟုတ် မျက်လုံးများတွင် ပိုးဝင်နိုင်သည်။
ပိုးကူးစက်ခံရသော သုက်ရည် သို့မဟုတ် ယောနိမှ အရည်များ မျက်လုံးနှင့် ထိတွေ့ပါက မျက်စိနာခြင်း (conjunctivitis) ဖြစ်နိုင်သည်။
စအိုတွင် ပိုးဝင်ခြင်းသည် မသက်မသာဖြစ်ခြင်း၊ နာကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် အရည်ဆင်းခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ မျက်လုံးတွင် ပိုးဝင်ခြင်းသည် ယားယံခြင်း၊ နာကျင်ခြင်း၊ ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့် အရည်ဆင်းခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ပြီး လည်ချောင်းတွင် ပိုးဝင်ခြင်းသည် များသောအားဖြင့် မည်သည့်လက္ခဏာမျှ မဖြစ်စေပါ။
ကလေးငယ်များတွင် ဂနိုရောဂါ
ဂနိုရောဂါသည် မိခင်မှ မီးဖွားစဉ် ကလေးငယ်ထံ ကူးစက်နိုင်သည်။
မွေးကင်းစကလေးငယ်များသည် များသောအားဖြင့် ပထမ ၂ ပတ်အတွင်း မျက်လုံးတွင် လက္ခဏာများ ပြသတတ်သည်။ မျက်လုံးများ နီရဲပြီး ရောင်ရမ်းလာကာ ပြည်ကဲ့သို့သော ထူထဲသည့် အရည်များ ဆင်းတတ်သည်။
ဂနိုရောဂါကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန် သို့မဟုတ် နို့တိုက်နေချိန်တွင် ပဋိဇီဝဆေးများဖြင့် ကုသနိုင်သည်။ ပဋိဇီဝဆေးများသည် သင့်ကလေးကို မထိခိုက်စေပါ။
ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းရင်းများ
ဂနိုရောဂါ ပျံ့နှံ့ပုံ
ဂနိုရောဂါကို ဖြစ်စေသော ဘက်တီးရီးယားများသည် အဓိကအားဖြင့် လိင်တံမှ ဆင်းသော အရည်များနှင့် ယောနိအရည်များတွင် တွေ့ရသည်။
ဂနိုရောဂါသည် လူများကြားတွင် အောက်ပါတို့မှတစ်ဆင့် အလွယ်တကူ ကူးစက်သည်။
- ကာကွယ်မှုမဲ့ လိင်ဆက်ဆံခြင်း (vaginal sex)၊ ပါးစပ်ဖြင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်း (oral sex) သို့မဟုတ် စအိုဖြင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်း (anal sex)
- vibrators သို့မဟုတ် အခြားလိင်ကစားစရာများကို မဆေးကြောဘဲ သို့မဟုတ် အသုံးပြုတိုင်း ကွန်ဒုံးအသစ် မလဲလှယ်ဘဲ အတူတူ အသုံးပြုခြင်း
ဘက်တီးရီးယားပိုးများသည် သားအိမ်ခေါင်း (cervix)၊ ဆီးသွားသောပြွန် (urethra)၊ စအိုနှင့် ရှားပါးစွာ လည်ချောင်း သို့မဟုတ် မျက်လုံးတို့ကို ကူးစက်နိုင်သည်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးမှလည်း သူမ၏ကလေးငယ်ထံသို့ ကူးစက်နိုင်သည်။ အကယ်၍ သင်သည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေပြီး ဂနိုရောဂါရှိနိုင်သည်ဟု ထင်ပါက သင့်ကလေး မမွေးခင် စစ်ဆေးပြီး ကုသမှုခံယူရန် အရေးကြီးပါသည်။
ကုသမှုမခံယူပါက ဂနိုရောဂါသည် မွေးကင်းစကလေးငယ်တွင် အပြီးတိုင် မျက်စိကွယ်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။
ဂနိုရောဂါသည် ပွေ့ဖက်ခြင်း၊ ရေကူးကန်များ၊ အိမ်သာထိုင်ခုံများ သို့မဟုတ် ရေချိုးခြင်း၊ မျက်နှာသုတ်ပုဝါများ၊ ခွက်များ၊ ပန်းကန်များ သို့မဟုတ် ဇွန်းခက်ရင်းများကို မျှဝေသုံးစွဲခြင်းဖြင့် မပြန့်ပွားပါ။ ဘက်တီးရီးယားပိုးများသည် လူ့ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပတွင် အချိန်ကြာမြင့်စွာ မရှင်သန်နိုင်ပါ။
ရောဂါရှာဖွေခြင်း
သင့်တွင် ဂနိုရောဂါရှိမရှိ သိရှိရန် တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းမှာ စစ်ဆေးခြင်းဖြစ်သည်။ ဂနိုရောဂါ သို့မဟုတ် အခြားလိင်မှတစ်ဆင့် ကူးစက်သော ရောဂါပိုး (STI) တစ်ခုခုကို သံသယရှိပါက စစ်ဆေးရန် မနှောင့်နှေးရန် အရေးကြီးသည်။
လိင်ဆက်ဆံပြီး ရက်အနည်းငယ်အတွင်း စစ်ဆေးနိုင်သော်လည်း ၁ ပတ်အထိ စောင့်ဆိုင်းရန် အကြံပြုနိုင်သည်။ မည်သည့်လက္ခဏာမျှ မရှိသော်လည်း စစ်ဆေးနိုင်သည်။
ဂနိုရောဂါကို စောစီးစွာ ရောဂါရှာဖွေပြီး ကုသခြင်းသည် တင်ပါးဆုံတွင်း ရောင်ရမ်းခြင်းရောဂါ (pelvic inflammatory disease - PID) သို့မဟုတ် ဝှေးစေ့များတွင် ပိုးဝင်ခြင်းကဲ့သို့သော နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးသည်။ ရေရှည်ပိုးဝင်ခြင်းမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများကို ကုသရန် ပိုမိုခက်ခဲသည်။
အောက်ပါအခြေအနေများတွင် စစ်ဆေးရန် အကြံပြုသည်။
- သင် သို့မဟုတ် သင့်အဖော်က ဂနိုရောဂါ လက္ခဏာများ ရှိသည်ဟု ထင်ခြင်း။
- ပါတနာအသစ်နှင့် ကာကွယ်မှုမဲ့ လိင်ဆက်ဆံဖူးခြင်း။
- သင် သို့မဟုတ် သင့်အဖော်သည် အခြားသူများနှင့် ကာကွယ်မှုမဲ့ လိင်ဆက်ဆံဖူးခြင်း။
- သင့်တွင် အခြား STI ရှိခြင်း။
- အဖော်က သူတို့တွင် STI ရှိကြောင်း ပြောပြခြင်း။
- ယောနိစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်စဉ် သူနာပြု သို့မဟုတ် ဆရာဝန်က သင့်သားအိမ်ခေါင်းရှိ ဆဲလ်များ ရောင်ရမ်းနေကြောင်း သို့မဟုတ် အရည်ဆင်းနေကြောင်း ပြောပြခြင်း။
- သင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေခြင်း သို့မဟုတ် ကိုယ်ဝန်ယူရန် စီစဉ်နေခြင်း။
ဂနိုရောဂါ စစ်ဆေးခြင်း
ဂနိုရောဂါကို စစ်ဆေးရန် နည်းလမ်းများစွာ ရှိသည်။ အများစုတွင် နမူနာယူရန် swab (ချည်သားအဖူးပါသော တုတ်ချောင်း) ကို အသုံးပြုသော်လည်း အမျိုးသားများကိုမူ ဆီးနမူနာ ပေးရန်သာ တောင်းဆိုနိုင်သည်။
Swab သည် ဝါဂွမ်းဖတ်ကဲ့သို့ ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသော်လည်း ပိုသေးငယ်ပြီး အဝိုင်းပုံရှိသည်။ ၎င်းကို ပိုးဝင်နိုင်သည့် ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများပေါ်တွင် ပွတ်ဆွဲ၍ အရည်နမူနာများ ယူသည်။ ၎င်းသည် စက္ကန့်အနည်းငယ်သာ ကြာမြင့်ပြီး နာကျင်မှုမရှိသော်လည်း အနည်းငယ် မသက်မသာ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
ကုသမှု ရွေးချယ်စရာများ
ဂနိုရောဂါကို များသောအားဖြင့် ပဋိဇီဝဆေးများ (antibiotics) ဖြင့် ကုသပါသည်။
အောက်ပါအခြေအနေများတွင် ပဋိဇီဝဆေးများကို များသောအားဖြင့် အကြံပြုသည်။
- စစ်ဆေးမှုများအရ သင့်တွင် ဂနိုရောဂါရှိကြောင်း ပြသခြင်း။
- သင့်တွင် ဂနိုရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်မားသော်လည်း စစ်ဆေးမှု ရလဒ်များ မရောက်သေးခြင်း။
- သင့်အဖော်တွင် ဂနိုရောဂါရှိကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိခြင်း။
အများစုမှာ ကုသမှုတွင် ပဋိဇီဝဆေးထိုးခြင်း (များသောအားဖြင့် တင်ပါး သို့မဟုတ် ပေါင်တွင်) ပါဝင်သည်။ သင်ပိုနှစ်သက်ပါက ထိုးဆေးအစား ပဋိဇီဝဆေးပြား သောက်နိုင်ပါသည်။
သင့်တွင် ဂနိုရောဂါလက္ခဏာများ ရှိပါက ၎င်းတို့သည် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ပုံမှန်အားဖြင့် တိုးတက်လာမည်ဖြစ်သော်လည်း သင့်တင်ပါးဆုံ သို့မဟုတ် ဝှေးစေ့များရှိ နာကျင်မှုများ လုံးဝပျောက်ကွယ်ရန် ၂ ပတ်အထိ ကြာမြင့်နိုင်သည်။
ရာသီသွေးများကြားတွင် သွေးဆင်းခြင်း သို့မဟုတ် ရာသီသွေးများ ပိုများခြင်းသည် သင့်နောက်ထပ်ရာသီချိန်ရောက်လျှင် တိုးတက်သင့်ပါသည်။
ကုသမှုခံယူပြီးနောက် ၁ ပတ် သို့မဟုတ် ၂ ပတ်အကြာတွင် နောက်ဆက်တွဲ ပြသရန် များသောအားဖြင့် အကြံပြုသည်။ သို့မှသာ သင် ပိုးကူးစက်မှု ကင်းစင်ကြောင်း စစ်ဆေးမှု ထပ်မံပြုလုပ်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။
သင့်နှင့် သင့်အဖော်သည် ကုသမှုခံယူပြီး ရောဂါကင်းစင်ကြောင်း အတည်ပြုချက် မရမချင်း လိင်ဆက်ဆံခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်၊ သို့မှသာ ပြန်လည်ကူးစက်ခြင်း သို့မဟုတ် အခြားသူတစ်ဦးဦးထံ ကူးစက်ခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်မည်။
ကုသမှုခံယူပြီးနောက် သင့်ရောဂါလက္ခဏာများ မတိုးတက်ပါက သို့မဟုတ် ထပ်မံကူးစက်ခံရသည်ဟု ထင်ပါက သင့်ဆရာဝန် သို့မဟုတ် သူနာပြုနှင့် ပြသပါ။ ထပ်မံကုသမှု သို့မဟုတ် အခြားပြဿနာများကို စစ်ဆေးရန် နောက်ထပ်စစ်ဆေးမှုများ လိုအပ်နိုင်သည်။
လိင်အဖော်များ
ဂနိုရောဂါသည် ရင်းနှီးသော လိင်ဆက်ဆံမှုမှတစ်ဆင့် အလွယ်တကူ ကူးစက်သည်။ သင့်တွင် ရောဂါရှိကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိပါက သင်နှင့် မကြာသေးမီက လိင်ဆက်ဆံခဲ့သူ မည်သူမဆိုတွင်လည်း ရောဂါရှိနိုင်ပါသည်။
သင့်လက်ရှိအဖော်နှင့် အခြားမကြာသေးမီက လိင်အဖော်များအားလုံးကို စစ်ဆေးပြီး ကုသမှုခံယူရန် အရေးကြီးပါသည်။
ကလေးငယ်များအား ဂနိုရောဂါ ကုသခြင်း
မွေးဖွားစဉ်တွင် ဂနိုရောဂါ ကူးစက်ခံရသည့် လက္ခဏာပြသော ကလေးငယ်များ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ မိခင်တွင် ဂနိုရောဂါရှိသောကြောင့် ကူးစက်နိုင်ခြေ မြင့်မားသော ကလေးငယ်များသည် များသောအားဖြင့် မွေးဖွားပြီးနောက် ချက်ချင်း ပဋိဇီဝဆေးများ ပေးပါလိမ့်မည်။
၎င်းသည် ကလေးငယ်ကို မထိခိုက်စေဘဲ မျက်စိကွယ်ခြင်းနှင့် ဂနိုရောဂါ၏ အခြားနောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများကို ကာကွယ်ရန် ကူညီပေးသည်။
ကာကွယ်ရန်အချက်များ
ဂနိုရောဂါနှင့် အခြား STI များကို သင့်လျော်သော သန္ဓေတားနည်းများ အသုံးပြုခြင်းနှင့် အခြားကြိုတင်ကာကွယ်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် အောင်မြင်စွာ ကာကွယ်နိုင်သည်၊ ၎င်းတို့မှာ-
- လိင်ဆက်ဆံတိုင်း အမျိုးသား ကွန်ဒုံး သို့မဟုတ် အမျိုးသမီး ကွန်ဒုံး ကို အသုံးပြုခြင်း၊ သို့မဟုတ် စအိုဖြင့် လိင်ဆက်ဆံစဉ် အမျိုးသား ကွန်ဒုံးကို အသုံးပြုခြင်း။
- ပါးစပ်ဖြင့် လိင်ဆက်ဆံပါက လိင်တံကို ကွန်ဒုံးဖြင့် ဖုံးအုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် အမျိုးသမီး လိင်အင်္ဂါကို latex သို့မဟုတ် plastic square (dam) ဖြင့် ဖုံးအုပ်ခြင်း။
- လိင်ကစားစရာများကို မျှဝေသုံးစွဲခြင်း မပြုရ သို့မဟုတ် အခြားသူတစ်ဦးဦး အသုံးမပြုမီ ဆေးကြောပြီး ကွန်ဒုံးအသစ်ဖြင့် ဖုံးအုပ်ခြင်း။
STI ကူးစက်ခံရသည်ဟု စိုးရိမ်ပါက အကြံဉာဏ်ရယူရန် ကျန်းမာရေးဆေးခန်း သို့ သွားရောက်ပါ။
ဆရာဝန်နှင့် ပြသရန် အချိန်
သင့်တွင် ဂနိုရောဂါ သို့မဟုတ် အခြားလိင်မှတစ်ဆင့် ကူးစက်သော ရောဂါပိုး (STI) တစ်ခုခုကို သံသယရှိပါက စစ်ဆေးရန် မနှောင့်နှေးရန် အရေးကြီးသည်။
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.