ဦးနှောက်အတွင်းဖိအားများခြင်း(Intracranial Hypertension (IH))

လက္ခဏာများ

ဦးနှောက်ပတ်ပတ်လည် ဖိအားတိုးခြင်း (Intracranial Hypertension - IH) ၏ လက္ခဏာများတွင်:

• အမြဲတမ်း ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ အထူးသဖြင့် မနက်ပိုင်း သို့မဟုတ် ချောင်းဆိုးတဲ့အခါ ပိုဆိုးတတ်ပါသည်။သို့သော် ရပ်နေသည့်အခါတွင် ပိုမိုသက်သာတတ်ပါသည်။
• မျက်စိအမြင်ယာယီပျောက်ဆုံးခြင်း – သင်၏မြင်ကွင်းသည် အနည်းငယ်အချိန်အတွင်း မှောင်မိုက်သို့မဟုတ် 'မီးခိုးရောင်' ဖြစ်တတ်သည်။ ၎င်းသည်ချောင်းဆိုးခြင်း၊ နှာချေခြင်း သို့မဟုတ် အောက်ကိုငုံ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်စေတတ်သည်။

• နေမကောင်းဖြစ်ခြင်းနှင့် အော့အန်ခြင်း
• အိပ်ငိုက်ခြင်း
• အလွယ်တကူ စိတ်ဆတ်ခြင်း
• အလင်းစူးရှသောအရာများကိုကြည့်ရခက်ခြင်း သို့မဟုတ် နာကျင်မှုဖြစ်ခြင်း (photophobia)
• နားထဲတွင်တုန်ခါနေသောစည်းချက် ဆူညံသံများကြားရခြင်း (pulsatile tinnitus)
• လုပ်ရပ်ချိန်ညှိမှုနှင့်လှုပ်ရှားမှုအထိန်းအကွပ်အတွက် ပြဿနာများ
• စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု
• အာရုံစူးစိုက်မှုရှုပ်ထွေးခြင်းပြဿနာကြွက်သားအားနည်းခြင်း

ဖြစ်ပွားရသောအကြောင်းအရင်း

ဤအခြေအနေသည် ဦးနှောက်ကို သက်ရောက်သော ရောဂါများကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်၊ ဥပမာ - ဦးနှောက်အစိတ်အပိုင်းပုတ်ခြင်း၊ ဦးနှောက်ကင်ဆာ၊ ဦးနှောက်အမြှေးပါးရောင်ခြင်း သို့မဟုတ် ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါတို့ ဖြစ်နိုင်သည်။

ဦးနှောက်ပတ်ပတ်လည်ဖိအားတိုးခြင်း (IH) သည် သွေးပေါင်တက်ခြင်းကဲ့သို့သော အခြားရောဂါများ၏ ဆက်စပ်အကျိုးဆက်အနေဖြင့်လည်း ဖြစ်ပွားတတ်ပါသည်။

အန္တရာယ်တိုးစေသောအကြောင်းရင်းများ

Idiopathic IH ၏ အကြောင်းရင်း (သို့) အကြောင်းများသည် မသိသာသေးပေမယ့် ရောဂါနှင့် ဆက်စပ်နေသော အန္တရာယ် အချက်အလက်အချို့ရှိသည်။ 

ဤရောဂါသည် ရှားပါးသောအခြေအနေဖြစ်ပြီး အဓိကအားဖြင့် ၂၀ နှင့် ၃၀ နှစ်ကြား အသက်ရှိသော မိန်းကလေးများတွင် အဓိကသက်ရောက်ပါသည်။ ၎င်းသည် အချိန်အများစုတွင် အလေးချိန်တိုးလာသော မိန်းကလေးများတွင် ပိုမိုဖြစ်တတ်ပါသည်။ ဤအကြောင်းအရင်းကို မသိနိုင်သေးပါ။

Idiopathic IH နှင့် ဆက်စပ်နေသည်ဟု သိရှိထားသော အခြားအကြောင်းအရာများတွင်:

• ဟော်မုန်းအခြေအနေအချို့၊ ဥပမာ - ပါရာသိုင်းရွိက် ရောဂါ (hypoparathyroidism) သို့မဟုတ် Addison’s disease
• ဆေးဝါးအချို့ကို သောက်သုံးခြင်း၊ ဥပမာ - တချို့သော ပိုးသတ်ဆေးများ၊ စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာများအတွက် Lithium သောက်ခြင်း၊ သိုင်းရွိုက်ဆေးဝါးများ
• ဗီတာမင် A ပမာဏများ များလွန်းခြင်း
• သွေးနီဥများနည်းခြင်း (သံဓာတ်ချို့ယွင်းမှန်းသိသွေးအားနည်းရောဂါ)
• Lupus – ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ပြဿနာ

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

သင်တွင် ဦးနှောက်ပတ်ပတ်လည်ဖိအားတိုးလာမှု၏ လက္ခဏာများ ရှိပါက၊ ဥပမာ - မြင်ပွင်း ပြဿနာများနှင့် ခေါင်းကိုက်ခြင်းများဖြစ်ပါက သင်မှာ ဦးနှောက်ပတ်ပတ်လည် ဖိအားတိုးခြင်း (IH) ရှိနိုင်သည်ဟု ဆရာဝန်က ခန့်မှန်းနိုင်ပါသည်၊

ဆရာဝန်သည် သင်မှာ IH ရှိကြောင်း သံသယရှိပါက ဆေးရုံရှိ အထူးကုဆီသို့ ပို့ဆောင်ပေးပါလိမ့်မည်။

IH ကိုရောဂါသိရှိရန် စစ်ဆေးမှုများစွာ ပြုလုပ်ရနိုင်ပါသည်၊ ဥပမာ:

• သင့်ကြွက်သားခွန်အား၊ အပြန်အလှန်လှုပ်ရှားမှုများနှင့် လှုပ်ရှားမှုစီမံခန့်ခွဲမှုများစွာကို စစ်ဆေးခြင်း။ သင့်အတွင်းရှိ ပြဿနာများသည် ဦးနှောက် သို့မဟုတ် အာရုံကြောများနှင့် ပတ်သက်သည့် ပြဿနာတစ်ခုဖြစ်နိုင်ပါသည်။
• သင့်မျက်စိနှင့် မြင်ကွင်းကို စစ်ဆေးခြင်း
• ဦးနှောက်အတွက် CT scan သို့မဟုတ် MRI scan
• Lumbar puncture (ဤလုပ်ငန်းစဉ်တွင် အပ်တစ်ခုကို သင့်ကျောရိုးထဲ ဖြည့်ထည့်ပြီး ဦးနှောက်နှင့် ပင်မကျောရိုးကြားရှိ အရည်တွင် ဖိအားများသောနေရာများကို စစ်ဆေးပါသည်။

သင်၏ ဦးနှောက်ပတ်ပတ်လည် ဖိအားတိုးလာပြီး အခြားအကြောင်းအရင်းများ မတွေ့ရပါကIdiopathic IH ကို ရောဂါသိရှိနိုင်ပါသည်၊

ကုသမှု

Idiopathic Intracranial Hypertension (IH) အတွက် ဆေးကုသမှုများတွင်:

• အဝလွန်ပါက ကိုယ်အလေးချိန်လျှော့ချခြင်း ၎င်းသည် မကြာခဏ သင့်လက္ခဏာများကို လျော့ပေးနိုင်ပြီး သက်သာ‌လာစေနိုင်ပါသည်။
• လက္ခဏာများကို ဖြစ်စေနိုင်သော ဆေးဝါးများကို ရပ်ဆိုင်းခြင်း
• ဆီးဆေးများ (Diuretics)
• ဦးနှောက်တွင် cerebrospinal အရည်ထွက်ခြင်းကို လျှော့ချရန် ဆေးဝါးများ
• ခေါင်းကိုက်ခြင်းကို လျော့နည်းစေပြီး မြင်ကွင်းပျောက်ဆုံးမှု အန္တရာယ်ကိုလည်း လျော့ချရန် စတီရိုက်ဒ်ဆေးဖြင့် ကုသခြင်း

ခွဲစိတ်ကုသမှု

အခြားဆေးကုသမှုများက အကျိုးမရှိလျှင်၊ အထူးသဖြင့် သင့်မြင်ကွင်းဆိုးလာနေသော်လည်း သို့မဟုတ် မြင်ကွင်းပျောက်ဆုံးခြင်းအန္တရာယ်ရှိနေပါက ခွဲစိတ်ကုသမှုကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ပါသည်။

Idiopathic IH အတွက် အဓိကအမျိုးအစား ခွဲစိတ်ကုသမှုများမှာ:

• Shunt surgery –သေးငယ်ပျော့ပျောင်းသောပြွန်ကို သင့်ဦးခေါင်းခွံ သို့မဟုတ် ကျောရိုးရှိအရည်များပြည့်နေသော နေရာသို့ထိုးသွင်းပြီး ပိုလျှံနေသောအရည်များကို အခြားအစိတ်အပိုင်းသို့ ခွဲခြမ်းပို့ဆောင်ခြင်း
• Optic nerve sheath fenestration – သင့်၏ အမြင်အာရုံကြောကို ကူးပြောင်းဆက်သွယ်ထားသော အကြောသည် (အမြင်အာရုံကြောလွှာ)မှ ဖိအားကိုလျော့စေပြီး အရည်များ ဖယ်ထုတ်ခြင်း

ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများသည် သင့်လက္ခဏာများမှ သက်သာမှု ပေးနိုင်ပါသည်၊ သို့သော် ၎င်းတို့တွင် အန္တရာယ်များသော ပြဿနာများဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေရှိပါသည်။ သင့်ရောဂါကို ခွဲစိတ်ဆရာဝန်နှင့်ဆွေးနွေးပြီး ၎င်း၏ အန္တရာယ်များကို လေ့လာပါ။

ဆရာဝန်နှင့်ပြသ ရန်အချိန်

သင်တွင်(IH) လက္ခဏာ များရှိပြီး အောက်ပါအခြေအနေများမှတစ်ခုခုနှင့် တွဲဖက်ရှိပါက ချက်ချင်း လူနာတင်ယာဉ် ခေါ်သို့မဟုတ် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အကူအညီယူပါ:

• ရုတ်တရက် ပြင်းထန်သော ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ အမြင်အာရုံပြောင်းလဲခြင်း၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း သို့မဟုတ် အားနည်းခြင်းကို ခံစားရပါက
• မကြာသေးမီက ခေါင်းဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့ပါက
• ကိုယ်အပူချိန် မြင့်နေခြင်း သို့မဟုတ် ကိုယ်တွင်းနာမကျန်း ဖြစ်နေခြင်းကို ခံစားရပါက