Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
အကျဥ်းချုပ်
ဆီးကျောက်တည်ခြင်းက ကျောက်ကပ်တစ်ဖက်တည်းမှာဖြစ်နိုင်သလို နှစ်ဖက်လုံးမှာလည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အသက် ၃၀ ကနေ၆၀ ကြား သက်ကြီးပိုင်းတွေမှာပိုပြီး အဖြစ်များပါတယ်။
ဆီးကျောက်တည်ခြင်းက အဖြစ်များတဲ့ ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပြီး လူဆယ်ယောက်မှာ အနည်းဆုံး တစ်ယောက်ဖြစ်တတ်ကြပါတယ်။
ကျောက်ကပ်ကျောက်များသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ကျောက်ကပ်များတွင် (သို့) ဆီးအိမ်နှင့် ကျောက်ကပ်ကို ဆက်သွယ်သော ပြွန် (ureter) တွင် တွေ့ရှိလေ့ရှိသည်။
ကျောက်ကပ် နဲ့ ဆီးလမ်းကြောင်း တစ် လျှောက်နေရာတွေမှာ ကျောက်တည်တတ်ပြီး အလွန်အမင်း နာကျင်ခံစားရတတ်ပါတယ်။ မကုသပဲထားရင်နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ ကျောက်ကပ်ပိုးဝင်တာ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးတာ အထိပါဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
လက္ခဏာများ
အရမ်း သေးငယ်တဲ့ ဆီးကျောက်တွေကရောဂါလက္ခဏာမခံစားရပဲ ဆီးသွားရင်းပါသွားတာမျိုးရှိပါတယ်။
ကြီးမားတဲ့ ဆီးကျောက်ဆိုရင်တော့ ရောဂါလက္ခဏာပြပြီး ဖြစ်တတ်တဲ့ လက္ခဏာတွေကတော့:
- ခါး၊ ပေါင်၊ ပေါင်ခြံနှင့် လိင်အင်္ဂါများနာခြင်း
- ကိုယ်ပူချိန်မြင့်မားခြင်း
- ချွေးစေးပြန်ခြင်း
- ဆိုးဆိုး ရွားရွား နာလိုက်ပျောက်လိုက်ဖြစ်ခြင်း
- ပျို့အန်ခြင်း
- ဆီးသွားလျှင်သွေးပါခြင်း
- ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ခြင်း
ဆီးပြွန်ပိတ်ခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ်ပိုးဝင်ခြင်း
ဆီး ကျောက် က ဆီးလမ်းကြောင်းမှာ ပိတ်နေပြီဆိုရင် တော့ ကျောက်ကပ်က အညစ်အကြေးတွေသေချာမစွန့်ထုတ်နိုင်တော့ပဲ ကျောက်ကပ် ပိုးဝင်တာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ဤအခြေအနေမှာ အညစ်အကြေးများသည် ပိတ်ဆို့မှုကြောင့် အလွယ်တကူ ထွက်ပေါ်နိုင်ခြင်း မရှိဘဲ ဘက်တီးရီးယားများ စုပုံနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ကျောက်ကပ်ပိုးဝင်ခြင်းရဲ့ လက္ခဏာ ကဆီးကေျာက်တည်ခြင်းရဲ့ လက္ခဏာလိုပဲ ဆင်တူပါတယ်။ :
- ကိုယ်ပူချိန်မြင့်မားခြင်း
- ချမ်းတုန်ခြင်း
- ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း,အားမရှိခြင်း
- ဆီးအမြုပ်ထပြီး အနံ့ဆိုးနံခြင်း
ဖြစ်ပွားရသောအကြောင်းအရင်း
ဓါတုပစ္စည်းများ ဆီးထဲ၌ အများအပြားပါလျှင် ဆီးကျောက်တည်စေပါတယ်။
တချို့ရောဂါတွေကြောင့်လည်း ဆီးထဲ၌ဓါတုပစ္စည်းများ အများအပြားပါရှိပြီး ဆီးကျောက်တည်နိုင်ပါတယ်။
ရေလုံလုံလောက်လောက်မသောက်ခြင်းကလည်း ဆီးကျောက်တည်စေနိုင်ပါတယ်။
ဆီးကျောက်အမျိုးအစားများ
ဆီးကျောက်က အရွယ်အစားအမျိုးမျိုး, ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ အချို့မှာ သဲမှုန်လောက်ဖြစ်နိုင်ပြီး ရှားပါးဖြစ်စဥ် မှာတော့ ဂေါက်သီးအရွယ် လောက်ထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အဖြစ်အများဆုံး ဆီးကျောက်တွေကတော့:
- ကယ်လ်ဆီယမ်ဆီးကျောက် ကတော့ အဖြစ်အများဆုံးပါ။
- စတူးဗိုက် (struvite) (ဖော့စဖိတ်၊ မဂ္ဂနီစီယမ် နှင့် အမိုနီယမ် တို့ပါသည့် အရော) , ဒီအမျိုးအစားကတော့ ဆီးပိုးဝင်ရာကနေဖြစ်တတ်ပါတယ်။
- ယူရစ်အက်ဆစ် (uric acid), ဆီးထဲမှာအက်စစ်တွေအမြောက်အများစုလာပြီး ဖြစ်တာပါ။
ဆီးကျောက်မကြာခဏပြန်ဖြစ်ခြင်း
တချို့တွေမှာ ဆီးကျောက်တည်တာကမကြာခဏပြန်ဖြစ်တာမျိုးရှိပါတယ်။ :
- ပရိုတင်းအမြောက်အမြားစားပြီး အမျှင်ဓာတ်လုံလောက်စွာမစားသူတွေ
- လှုပ်ရှားမှုမရှိသူ
- မိသားစုထဲမှာ ဆီးကျောက်တည်ဖူးသူရှိတာ
- မကြာခဏဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ဖူးတာ
- ၂၅နှစ်မတိုင်ခင် ဆီးကျောက်တည်ဖူးတာ စတဲ့ သူတွေမှာ ပြန်ဖြစ်ဖို့အလားအလာများပါတယ်။
ဆေးဝါးများ
အချို့သောဆေးဝါးများသည် ကျောက်ကပ်ကျောက်များ ထပ်မံဖြစ်ပေါ်မှုအန္တရာယ် တိုးစေနိုင်သည်။
ထိုဆေးများတွင် :
- ဆက်စ်ပရင်
- အစာအိမ်ဆေး
- ဆီးဆေး
- ပိုးသတ်ဆေးအချို့
- antiretroviral ဆေးအချို့
- အတက်ရောဂါအတွက် သုံးတဲ့ ဆေးဝါးအချို့ကလည်း ဆီးကျောက်တည်တာကိုပြန်ဖြစ်စေပါတယ်။
Diagnosis
သင့် ရောဂါ လက္ခဏာ,ရောဂါရာဇဝင် များကို မေးမြန်းပြီး ဆရာဝန်က ဆီး ကျောက်တည်တာဟုတ်မဟုတ်ကိုစစ် ဆေးပေးပါလိမ့်မယ်။
အရင်က ဆီးကျောက်တည်ဖူးသူဆိုရင်တော့ ရောဂါရှာဖွေရတာပိုလွယ်ကူနိုင်ပါတယ်။
သင့်အား စမ်းသပ်ချက်များ ပြုလုပ်ပေးနိုင်ပါသည်၊ အဲဒီတွင်:
- ရောဂါပိုးများနှင့် ကျောက်အစတွေ့ရှိမှုကို စစ်ဆေးရန် ဆီးစစ်ဆေးမှုများ
- သင့်ဆီးမှ ထွက်လာသည့် ကျောက်အစများကို စစ်ဆေးခြင်း
- ကျောက်ကပ်များ သင့်တော်စွာ လုပ်ဆောင်နေမနေ စစ်ဆေးရန်နှင့် ကျောက်ကပ်ကျောက်များ ဖြစ်စေနိုင်သော ဓာတ်များ (ဥပမာ- ကယ်စီယမ်) ကို စစ်ဆေးရန် သွေးစမ်းသပ်မှုများ
သင့်အား ကျောက်ကပ်ကျောက် စုဆောင်းရန် လိုအပ်သော ပစ္စည်းများကို ဆရာဝန်က ပြောပြနိုင်ပါသည်။ ကျောက်ကပ်ကျောက်ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ စစ်ဆေးနိုင်ခြင်းက ရောဂါအခြေအနေကို ပိုမိုလွယ်ကူစွာ ခွဲခြားနိုင်စေပြီး၊ သင့်အတွက် အကျိုးရှိစေမည့် ကုသမှုနည်းလမ်းကို GP အနေနဲ့ သတ်မှတ်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကျောက်ကပ်ကျောက်ကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည့် ပြင်းထန်သော နာကျင်မှုရှိပါက
ကျောက်ကပ်ကျောက်ကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည့် ပြင်းထန်သော နာကျင်မှုရှိပါက သင့် GP သင့်အား ဆေးရုံသို့ အရေးပေါ် စကင် စစ်ဆေးမှုအတွက် ရည်ညွှန်းပေးသင့်ပါသည်။:
- လူကြီးများအတွက် CT စကင်တစ်ခုကို ဆွေးနွေးပေးသင့်သည်။
- ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိန်းကလေးများအတွက် ultrasound စကင်တစ်ခုကို ဆွေးနွေးပေးသင့်သည်။
- ၁၆နှစ်အောက် ကလေးများနှင့် လူငယ်များအတွက် ultrasound စကင်ကို ဆွေးနွေးပေးရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ultrasound တွင် အလုံးအရင်းမတွေ့ရှိပါက နည်းမူ့နိမ့်သော non-contrast CT စကင်ကို စဉ်းစားသင့်ပါသည်။
ကုသမှု
ကျောက်ကပ်ကျောက်အများစုသည် သင့်ဆီးမှ သဘာဝကျသည့် နည်းဖြင့် ထွက်နိုင်လောက်အောင် သေးငယ်ပါသည်၊ သို့ကာမူ အိမ်တွင်ပင် ကုသနိုင်ပါသည်။
သေးငယ်တဲ့ ကျောက်များအားကုသခြင်း
သေးငယ်တဲ့ ကျောက်တွေကဆီးထဲက နေပါသွားဖို့ ၁ရက်၂ရက်လောက်ကြာတတ်ပြီး နာကျင်မှု အနည်းငယ်ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
။ နာကျင်တာသက်သာစေဖို့ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးကိုဆရာဝန်မှ ညွှန်းပေးနိုင်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင်:
- ရေများများသောက်ခြင်း
- ဆေးများ
- alpha-blockers (ကျောက်ကြေဆေး)များကိုလည်း ညွှန်ကြားနိုင်ပါတယ်။
You might be advised to drink up to 3 litres (5.2 pints) of fluid throughout the day, every day, until the stones have cleared.
အရွယ်အစားကြီးမားသောကျောက်များအားကုသခြင်း
ဆီးကျောက်က ဆီးထဲက နေပြန်ပါဖို့ခက်ပြီး အရွယ်အစားကြီးမားနေပြီဆိုရင်တော့ခွဲစိတ်ပြီးဖယ်ရှားရပါတယ်။
ကျောက်ခွဲစိတ်မှု
ခွဲစိတ်မှု အမျိုး အစားများမှာ:
- ပြင်းထန်သောလှိုင်းတိုများသုံးပြီးဆီးမှစွန့်နိုင်သောအပိုင်းသေးသေးလေးများအထိ ဖြိုခွဲဖယ်ရှားနိုင်ပါသည်။ ဒီကုသမှုကို extracorporeal shock wave lithotripsy (ESWL) ဟုခေါ်သည်။
- ဆီးလမ်းကြောင်းကြည့်မှန်ပြောင်းကိုသုံးပြီးဖယ်ရှားပေးနိုင်ပါသည်။(ureteroscopy)
- တစ်ခါတစ်ရံတွင် ခွဲစိတ်ပြီးဆီးကျောက်ကိုဖယ်ရန် လိုအပ်နိုင်ပါသည်။percutaneous nephrolithotomy (PCNL)
ဘယ်လိုခွဲစိတ်ကုသမှုမျိုးလုပ်မလဲဆိုတာကတော့ ကျောက်ရဲ့ အရွယ်အစား, ကျောက်တည်တဲ့ တည်နေရာပေါ် မူတည်ပြီး ကွဲပြားနိုင်ပါတယ်။
ကာကွယ်ရန်အချက်များ
ဆီးကျောက်တည်တာကို ကာကွယ်ပေးနိူင်တဲ့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းကတော့ ရေများများသောက်ခြင်းပါ။
ရေကိုတစ်နေ့အများဆုံး ၃ လီတာ သောက်ပါ။
သင့်အား အကြံပြုထားပါသည်။ :
- ရေများများသောက်ပါ။
- ရေထဲမှာ သံပုရာသီး, လီမွန် တစ်မျိုးမျိုး ညှစ်ထည့်ပြီးသောက်နိုင်ပါတယ်။
- အချိုရည်များ သောက်ခြင်းကိုရှောင်ပါ။
- ဆား ပါဝင်မှုများသော အစားအစာများကိုအလွန်အကျွံမစားပါနှင့်။
သင့်ဆီးကို ကြည်လင်ထားခြင်းဖြင့် အညစ်အကြေးများ အလွန်အကျွံ စုဆောင်းမနေရန်နှင့် ကျောက်မျာဖြစ်ပေ်ခြင်းကို တားဆီးနိုင်ပါသည်။
ဆီးအရောင်ရင့်နေခြင်းက ကျောက်များပိုဖြစ်စေနိုင်ပြီး ဆီးအရောင်ဖျော့လေ ဆီးထဲမှာပါတဲ့ အညစ်အကြေးများရဲ့ ပျော်ဝင်မှု ပြင်းအားက နည်း လေဖြစ်ပါတယ်။
နံနက်အချိန်တွင် ဆီးအရောင်သည် မှိုင်းနေသည့် အရောင်ဖြစ်လေ့ရှိပါသည်၊ ယင်းမှာ သင်၏ ကိုယ်ခန္ဓာက ညအချိန်အတွင်း ဖန်တီးထားသော အညစ်အကြေးများစုစည်းနေသောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။
လက်ဖက်ရည်၊ ကော်ဖီနှင့် သစ်သီးဖျော်ရည်များကိုလည်း သင့်ရေဓာတ် စုစည်းမှုအတွက် တွက်ယူနိုင်သော်လည်း ရေသန့်သည် ကျန်းမာရေးအတွက် အကောင်းဆုံး ရွေးချယ်မှုဖြစ်ပြီး၊ ကျောက်ကပ်ကျောက်များ ဖွံ့ဖြိုးလာမှုကို ကာကွယ်ရန်အတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါသည်။
ပူလောင်သော ရာသီဥတုတွင် သို့မဟုတ် လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်နေစဉ်မှာ ချွေးထွက်မှုကြောင့် ရေဓာတ်ပျောက်ဆုံးမှုများ ပြန်လည်ဖြည့်စွက်ရန် ပိုမို ရေသောက်ရန် သေချာပါစေ။
ဆရာဝန်နှင့်ပြသ ရန်အချိန်
ကျောက်ကပ်ကျောက်များရှိသည်ဟု သင်ယူဆရပါက ဆရာဝန်တွေ့ဆုံရန် လိုအပ်ပါသည်။
အရေးပေါ် ဆေးဝန်ဆောင်မှုလိုအပ်သော အခြေအနေများမှာ:
- ပြင်းထန်သော နာကျင်မှုရှိခြင်း
- ကိုယ်အပူချိန်မြင့်တက်ခြင်း
- ချမ်းတုန်ခြင်း သို့မဟုတ် တုန်ခြင်းဖြစ်ပေါ်ခြင်း
- ဆီးထဲတွင် သွေးပါခြင်း
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.