Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများ
အကျဥ်းချုပ်
ကေလးမွေးဖွားပြီးနောက် မိဘများအနေနှင့် ကြုံတွေ့နိုင်သော စိတ်ဖိစီးခြင်း အမျိုးအစားတစ်ခု ဖြစ်သည်။
ဤရောဂါသည် အသားကျသော ပြဿနာတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ မွေးဖွားပြီး ၁ နှစ်အတွင်း မိခင်များ ၁၀ ယောက်တွင် ၁ ယောက်ခန့်ထိခိုက်မှုရှိသည်။ ဖခင်များနှင့် အဖော်များလည်း ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။
သင်စိတ်ဖိစီးနေသည်ဟု ခံစားရပါက အမြန်ဆုံး ကူညီမှုကို ရယူရန် အရေးကြီးပါသည်၊ မျှဝေမထားပါက လက္ခဏာများသည် လများစွာကြာရှည်နိုင်ပြီး၊ ပိုမိုဆိုးရွားလာနိုင်ကာ သင့်ကိုယ်တိုင်၊ သင့်ကလေးနှင့် သင့်မိသားစုအပေါ် အရေးကြီးသော အကျိုးသက်ရောက်မှုများရှိနိုင်ပါသည်။
"သင့်တင့်သော ပံ့ပိုးမှုဖြင့် လူအများစုသည် လုံးဝသက်သာမှုရရှိပါသည်။ "
လက္ခဏာများ
အမျိုးသမီးများအများစုသည် မွေးဖွားပြီး ပထမတစ်ပတ်အတွင်း စိတ်အားငယ်နေခြင်း၊ မျက်ရည်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိတ်ဖိစီးခြင်းကို ခံစားကြရသည်။ ဤအခြေအနေကို ""Baby Blues"" ဟုခေါ်ကြပြီး များသောအားဖြင့် ပုံမှန်ဖြစ်သောအရာအဖြစ် ယူဆကြသည်။
"Baby Blues"" သည် မွေးဖွားပြီး ၂ ပတ်ထက် ပိုမကြာရှည်ပါ။ သို့သော် သင့်လက္ခဏာများက ၂ ပတ်ထက် ပိုကြာရှည်သို့မဟုတ် နောက်ကျမှစတင်ပါက သင်သည် မွေးဖွားပြီးနောက် စိတ်ဖိစီးမှု (Postnatal Depression) ရှိနိုင်ပါသည်။
မွေးဖွားပြီးနောက် စိတ်ဖိစီးမှု သည် မွေးဖွားပြီး ၁ နှစ်အတွင်း မည်သည့်အချိန်တွင်မဆို စတင်နိုင်ပါသည်။
မွေးဖွားပြီးနောက် စိတ်ဖိစီးမှုရှိနိုင်သည့် လက္ခဏာများမှာ:
- နာကျင်မှုနှင့် စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းမှုကို မကြာခဏခံစားရခြင်း
- စိတ်အားထက်သန်မှုပျောက်ဆုံးပြီး ပတ်ဝန်းကျင်အပေါ်စိတ်ဝင်စားမှုလျော့နည်းခြင်း
- စွမ်းအင်လျော့နည်းပြီး အမြဲပင်ပန်းခံစားရခြင်း
- ညဘက်အိပ်ရာဝင်ရာတွင်ခက်ခဲခြင်းနှင့် နေ့ဘက်တွင်အိပ်ချင်မှုများခြင်း
- ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်နှင့် ကလေးကို စောင့်ရှောက်ရာတွင်ခက်ခဲခြင်း
- အခြားသူများနှင့် ဆက်သွယ်မှုမှ ရုတ်တရက်နားနေခြင်း
- အာရုံစိုက်မှုနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင်ပြဿနာဖြစ်ခြင်း
- ကြောက်စရာကောင်းသောစိတ်တွေထွက်လာခြင်း – ဥပမာ၊ သင့်ကလေးကို ထိခိုက်စေမည်ဆိုသည့်စိတ်
အမျိုးသမီးများစွာသည် ဤရောဂါကို တဖြည်းဖြည်းဖြစ်လာသောကြောင့် ကိုယ်တိုင်မှန်းမသိဘဲဖြတ်သန်းကြပါသည်။
ဖြစ်ပွားရသောအကြောင်းအရင်း
မွေးဖွားပြီးနောက် စိတ်ဖိစီးမှု၏ တိကျသော ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းအကြောင်းရင်းသည် ပြတ်သားစွာ သိရှိထားခြင်းမရှိသေးပါ။
သို့သော်၊ အချို့သောအခြေအနေများကြောင့် မွေးဖွားပြီးနောက် စိတ်ဖိစီးမှု ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေများကို တိုးစေပါသည်။ အထူးသဖြင့် အောက်ပါအခြေအနေများ ပါဝင်ပါသည်:
- စိတ်ဖိစီးမှုရောဂါ သမိုင်းရှိမှု – ယခင်ကနေတစ်ဆင့် အထူးသဖြင့် စိတ်ဖိစီးမှု (depression) ဖြစ်ဖူးခြင်း
- ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာရောဂါဖြစ်ဖူးခြင်း
- အနီးစပ်ဆုံး မိသားစု သို့မဟုတ် မိတ်ဆွေများအား ကူညီပံ့ပိုးမှုမရရှိခြင်း
- အခက်အခဲရှိသော လင်မယားဆက်ဆံရေး
- မကြာသေးမီက ကျော်ဖြတ်ရသော စိတ်ဖိစီးမှုဖြစ်စေသော အဖြစ်အပျက်များ – ဥပမာ၊ လူရှုံးဆုံးရှုံးမှု (bereavement)
- ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ထိခိုက်မှု သို့မဟုတ် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာဒဏ်ရာ – ဥပမာ၊ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု
ကုသမှု
မွေးဖွားပြီးနောက် စိတ်ဖိစီးမှုသည် အထီးကျန်ခြင်း မကောင်းမှုများနှင့် ကြောက်မက်စရာအခြေအနေဖြစ်နိုင်သော်လည်း အထောက်အကူဖြစ်စေသော အထောက်အပံ့နှင့် ထိရောက်သော ကုသမှုများ ရရှိနိုင်ပါသည်။
၎င်းတို့မှာ :
- ကိုယ်တိုင်ထောက်ခံမှုနည်းလမ်းများ (Self-help): သင့်စိတ်ခံစားမှုများနှင့် ဘာကူညီပေးနိုင်မည်ကို မိသားစုနှင့် မိတ်ဆွေများနှင့် ပြောဆိုခြင်း ကိုယ်ပျော်ရွှင်စေရန် နှစ်သက်သော အရာများလုပ်ရန်အချိန်ခွဲခြင်း အခါအားလျော်စွာ အနားယူခြင်းနှင့် ညဘက်တွင် အများဆုံးအိပ်စက်ရန်ကြိုးစားခြင်း ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း ကျန်းမာသောအစားအသောက်စားခြင်း
- စကားဝိုင်းကုသမှု (Talking Therapy): GP အနေဖြင့် ကိုယ်တိုင်လေ့ကျင့်သင်တန်းများကို အကြံပြုနိုင်သည် သို့မဟုတ် သင်ကို စကားဝိုင်းကုသမှုသင်တန်း (ဥပမာ၊ Cognitive Behavioural Therapy - CBT) တစ်ခုအတွက် တိုက်ရိုက်လမ်းညွှန်ပေးနိုင်သည်
- စိတ်ရောဂါကုဆေးများ (Antidepressants): သင့်ရောဂါသည် ပိုပြီးပြင်းထန်နေပါက သို့မဟုတ် အခြားကုသမှုများအကျိုးမပေးခဲ့ပါက စိတ်ကျဆေးသောက်ရန်အကြံပြုနိုင်သည် သင့်ဆရာဝန်မှ နို့တိုက်စဉ်လည်း သောက်သုံးနိုင်သည့် ဘေးအန္တရာယ်နည်းသော ဆေးကို အကြံပြုပေးနိုင်ပါသည်
ကာကွယ်ရန်အချက်များ
ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်အတွင်း ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်စေရန် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အရာများအနက်- ကျန်းမာရေးနှင့်မညီညွတ်စေသော အပြုအမူများ ရှောင်ရှားပြီး ကျန်းမာသော နေ့စဉ်နေထိုင်မှုကို ထိန်းသိမ်းပါ။ ယုံကြည်စိတ်ချစွာ ဆွေးနွေးနိုင်သောသူများ ရှာဖွေပါ။
"ထို့ပြင်- ကိုယ်ဝန်ဆောင်မတိုင်မှီ သင်တန်းများ (antenatal classes) တက်ရောက်ပြီး အခြားသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များနှင့် မိဘအသစ်များနှင့် အစည်းအဝေးဖြင့် ခင်မင်မှု ဖွဲ့စည်းနိုင်သည်။ ဒါက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အထောက်အကူများပေးနိုင်ပါသည်။"
သင့်တွင် အောက်ပါအခြေအနေများရှိပါက GP သို့မဟုတ် စိတ်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အား ဆွေးနွေးပါ- :
- သင့်မှာ စိတ်ဖိစီးမှု သို့မဟုတ် စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာသမိုင်းရှိပါက
- သင့်မိသားစုအတွင်း မွေးဖွားပြီးနောက် စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာရှိသူ (ဥပမာ- သင့်မိခင် သို့မဟုတ် မောင်နှမ) ရှိပါက
GP သို့မဟုတ် စိတ်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ သင့်အနေဖြင့် သင့်တော်သော ဆောင်ရွက်မှုများပေးနိုင်ရန်အတွက် ယင်းအချက်များကို ဦးစားပေးပါ။
ဆရာဝန်နှင့်ပြသ ရန်အချိန်
သင့်တွင် စိတ်ဖိစီးမှုရှိသည်ဟု တွေးပါက အချိန်မဆိုင်းဘဲ GP သို့ ဆွေးနွေးပါ။
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.