?unique=5d1254d)
Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများ
အကျဉ်းချုပ်
အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါ (Pulmonary hypertension) ဆိုသည်မှာ အဆုတ်သို့ သွေးထောက်ပံ့ပေးသော သွေးကြောများ (pulmonary arteries) အတွင်း သွေးပေါင်ချိန် မြင့်မားခြင်းကို ဆိုလိုပါသည်။
၎င်းသည် နှလုံး၏ ညာဘက်ခြမ်းကို ပျက်စီးစေနိုင်သော ပြင်းထန်သည့် အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်သည်။
အဆုတ်သွေးလွှတ်ကြောနံရံများသည် ထူထဲမာကျောလာပြီး သွေးစီးဆင်းမှုကို ကောင်းစွာ ပိတ်ဆို့ကာ ပြန့်ကားနိုင်စွမ်း နည်းပါးလာသည်။
သွေးစီးဆင်းမှု လျော့နည်းခြင်းကြောင့် နှလုံး၏ ညာဘက်ခြမ်းသည် သွေးလွှတ်ကြောများမှတစ်ဆင့် သွေးများကို စုပ်ထုတ်ရန် ပိုမိုခက်ခဲစေသည်။
သင့်နှလုံး၏ ညာဘက်ခြမ်းသည် ဆက်လက်၍ ပိုမိုကြိုးစား လုပ်ဆောင်နေရပါက တဖြည်းဖြည်း အားနည်းလာနိုင်သည်။ ၎င်းသည် နှလုံးအားနည်းခြင်း (heart failure) ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါသည် ရှားပါးသော ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပြီး အသက်အရွယ်မရွေး ဖြစ်ပွားနိုင်သော်လည်း အခြားနှလုံး သို့မဟုတ် အဆုတ်ရောဂါရှိသူများတွင် ပိုအဖြစ်များသည်။
လက္ခဏာများ
အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါ၏ လက္ခဏာများမှာ အောက်ပါတို့ ပါဝင်သည်။
- အသက်ရှူကြပ်ခြင်း
- ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း
- မူးမိုက်ခြင်း သို့မဟုတ် ခေါင်းမူးခြင်း
- ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း(angina)
- နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း (palpitations)
- ခြေထောက်များ၊ ခြေကျင်းဝတ်များ၊ ခြေဖဝါးများ သို့မဟုတ် ဝမ်းဗိုက် (tummy) ဖောရောင်ခြင်း
ဤလက္ခဏာများသည် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်နေစဉ်အတွင်း မကြာခဏ ပိုဆိုးလာတတ်ပြီး ကိုယ်ကာယ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်နိုင်စွမ်းကို ကန့်သတ်နိုင်သည်။
သင့်တွင် pulmonary arterial hypertension (PAH) ဟုခေါ်သော အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါ အမျိုးအစားရှိပါက ရောဂါအတော်အသင့် တိုးတက်လာသည်အထိ မည်သည့်လက္ခဏာမျှ မပြသနိုင်ပါ။
ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းရင်းများ
အဆုတ်သွေးလွှတ်ကြောများတွင် ဖြစ်ပေါ်ပြီး အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါကို ဖြစ်စေသော ပြောင်းလဲမှုများသည် အောက်ပါတို့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။
- အဆုတ်သွေးလွှတ်ကြောများ၏ သေးငယ်သော အခက်အလက်များတွင် ပြဿနာဖြစ်စေသော အမျိုးမျိုးသော အခြေအနေများ (PAH)
- နှလုံး၏ ဘယ်ဘက်ခြမ်းကို ထိခိုက်စေသော အခြေအနေများ
- အဆုတ်ရောဂါများ သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း အောက်ဆီဂျင် ပြတ်တောက်ခြင်း (hypoxia)
- အဆုတ်သွေးလွှတ်ကြောများတွင် ကျဉ်းမြောင်းခြင်း သို့မဟုတ် ပိတ်ဆို့ခြင်းကို ဖြစ်စေသော သွေးခဲများ
ရောဂါရှာဖွေခြင်း
အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါသည် ၎င်း၏လက္ခဏာများသည် အခြားနှလုံး သို့မဟုတ် အဆုတ်ရောဂါများနှင့် ဆင်တူသောကြောင့် ရောဂါရှာဖွေရန် ခက်ခဲနိုင်သည်။
ဆိုလိုသည်မှာ မှန်ကန်သော ရောဂါရှာဖွေမှု မပြုလုပ်နိုင်မီ တစ်ခါတရံ နှောင့်နှေးမှုများ ရှိနိုင်သည်။
အသက်ရှူကြပ်ခြင်းနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း ကဲ့သို့သော အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါ လက္ခဏာများရှိပါက GP (အထွေထွေရောဂါကု ဆရာဝန်) နှင့် ပြသပါ။
ကနဦး အကဲဖြတ်မှု
GP က အောက်ပါတို့ကို မေးမြန်းနိုင်ပါသည်။
- သင့်ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် ၎င်းတို့က သင့်ဘဝကို မည်သို့ထိခိုက်သည်ကို မေးမြန်းခြင်း။
- သင့်မိသားစု ရာဇဝင် – ရှားပါးသော်လည်း pulmonary arterial hypertension သည် မိသားစုလိုက် ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။
- သင်လက်ရှိ သောက်သုံးနေသော ဆေးဝါးများ။
- သင့်တွင် ရှိနေသော အခြားဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အခြေအနေများ။
GP က သင့်နှလုံးနှင့် အဆုတ်ကို နားထောင်ပြီး သင့်ခြေထောက် သို့မဟုတ် ခြေကျင်းဝတ်များတွင် ဖောရောင်ခြင်းရှိမရှိ စစ်ဆေးသည့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှုလည်း ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။
နောက်ထပ် စစ်ဆေးမှုများ
သင့်တွင် အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါ ရှိနိုင်သည်ဟု GP က ယူဆပါက နောက်ထပ်စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် အကြံပြုပါလိမ့်မည်။
ရောဂါရှာဖွေရန် အသုံးပြုသော အဓိက စစ်ဆေးမှု နှစ်ခုမှာ:
- echocardiogram (နှလုံး ultrasound စစ်ဆေးခြင်း)
- right heart catheterisation (ညာဘက်နှလုံးသို့ ပြွန်ထည့် စစ်ဆေးခြင်း)
သင်ပြုလုပ်နိုင်သည့် အခြားစစ်ဆေးမှုများတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်သည်။
- electrocardiogram (ECG) (နှလုံးလျှပ်စစ်လှိုင်းပြ စစ်ဆေးခြင်း)
- ရင်ဘတ်ဓာတ်မှန် (chest X-ray)
- အဆုတ်လုပ်ဆောင်ချက် စစ်ဆေးမှုများ (lung function tests)
- လေ့ကျင့်ခန်း စစ်ဆေးမှုများ (exercise tests)
- ventilation-perfusion scan (အဆုတ်လေဝင်လေထွက်နှင့် သွေးစီးဆင်းမှု စစ်ဆေးခြင်း)
- သွေးစစ်ဆေးမှုများ (blood tests)
ကုသမှု ရွေးချယ်စရာများ
အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါကို ကုသပျောက်ကင်းအောင် မလုပ်နိုင်သေးသော်လည်း ကုသမှုများသည် ရောဂါလက္ခဏာများကို လျှော့ချရန်နှင့် သင့်အခြေအနေကို စီမံခန့်ခွဲရန် ကူညီနိုင်သည်။
အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါသည် များသောအားဖြင့် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ပိုဆိုးလာတတ်သည်။ ကုသမှုမခံယူပါက နှလုံးအားနည်းခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ၎င်းသည် အသက်အန္တရာယ်ရှိနိုင်သောကြောင့် ကုသမှုကို တတ်နိုင်သမျှ အမြန်ဆုံး စတင်ရန် အရေးကြီးသည်။
အကယ်၍ အခြားရောဂါတစ်ခုက အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါကို ဖြစ်စေပါက၊ ထိုအခြေခံရောဂါကို ဦးစွာ ကုသသင့်သည်။ ၎င်းသည် တစ်ခါတရံ အဆုတ်သွေးလွှတ်ကြောများ အပြီးတိုင် ပျက်စီးခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်သည်။
အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါအတွက် ကုသမှုများတွင် သွေးခဲခြင်း (thicken) ကို လျှော့ချရန် anticoagulant (သွေးခဲခြင်းကို ကာကွယ်သော) ဆေးဝါးများ နှင့် နှလုံးအားနည်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော ပိုလျှံနေသော အရည်များကို ဖယ်ရှားရန် diuretics (ဆီးဆေးများ) တို့ ပါဝင်နိုင်သည်။
သွေးကြောများကို ကျယ်စေသော ဆေးဝါးများလည်း သင့်ကို ပေးနိုင်ပါသည်။
သင့်သွေးထဲတွင် အောက်ဆီဂျင်ပမာဏ နည်းနေပါက အိမ်တွင်း အောက်ဆီဂျင် ကုထုံး (home oxygen therapy) ကိုလည်း ညွှန်းပေးနိုင်ပါသည်။
ဆရာဝန်နှင့် ပြသရန် အချိန်
သင့်တွင် အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါ၏ မည်သည့်လက္ခဏာများမဆို ရှိပါက GP (အထွေထွေရောဂါကု ဆရာဝန်) နှင့် ပြသပါ။ ၎င်းတို့သည် သင့်ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ရာဇဝင်အကြောင်း မေးမြန်းနိုင်ပြီး ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်နိုင်သည်။
ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်းသည် မိနစ်အနည်းငယ်ကြာပြီးနောက် မရပ်ဘဲ ရုတ်တရက် နာကျင်လာပါက သို့မဟုတ် ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း၊ အသက်ရှူကြပ်ခြင်း သို့မဟုတ် မူးမိုက်ခြင်းတို့နှင့်အတူ နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း (heart palpitations) ဖြစ်ပေါ်ပါက ချက်ချင်း ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အကူအညီ ရယူပါ။ ၎င်းတို့သည် သင့်အဆုတ်တွင် သွေးခဲခြင်း သို့မဟုတ် ပြင်းထန်သော နှလုံးပြဿနာကဲ့သို့သော အခြားရောဂါ၏ လက္ခဏာများ ဖြစ်နိုင်သည်။
အဆုတ်သွေးတိုးရောဂါ၏ လက္ခဏာများသည် အခြားနှလုံးနှင့် အဆုတ်ရောဂါများစွာနှင့် ဆင်တူသောကြောင့် မှန်ကန်စွာ ရောဂါရှာဖွေရန် တစ်ခါတရံ အချိန်ယူရနိုင်သည်။
သင်ပြုလုပ်နိုင်သည့် စစ်ဆေးမှုများတွင် echocardiogram (နှလုံး ultrasound စစ်ဆေးခြင်း) ဟုခေါ်သော နှလုံးစစ်ဆေးမှု အမျိုးအစားနှင့် ပါးလွှာသော၊ ပျော့ပြောင်းသော ပြွန်ကို သင့် pulmonary artery ထဲသို့ ထည့်သွင်းသည့် right heart catheterisation (ညာဘက်နှလုံးသို့ ပြွန်ထည့် စစ်ဆေးခြင်း) တို့ ပါဝင်သည်။
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.