?unique=bd49120)
Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
အကျဥ်းချုပ်
အကြာာက်လွန် ရောဂါဆိုတာ သင်မကြာခဏ ရုတ်တရက် ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှု ဒါမှမဟုတ် ကြောက်ရွံ့မှုတွေ ခံစားရတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။
လူတိုင်းဟာ အချို့အချိန်တွေမှာ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနဲ့ ထိတ်လန့်မှု ခံစားချက်တွေကို ကြုံတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒါဟာ စိတ်ဖိစီးမှုများတဲ့ ဒါမှမဟုတ် အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အခြေအနေတွေအတွက် သဘာဝတုံ့ပြန်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုရောဂါရှိသူတစ်ဦးကတော့ စိုးရိမ်ပူပန်မှု၊ စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ ထိတ်လန့်မှု ခံစားချက်တွေကို အမြဲတမ်း၊ ဘယ်အချိန်မဆို၊ မကြာခဏဆိုသလို ထင်ရှားတဲ့အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ ခံစားရတတ်ပါတယ်။
လက္ခဏာများ
စိုးရိမ်ပူပန်မှု (Anxiety)
စိုးရိမ်ပူပန်မှုဆိုတာ စိတ်မသက်မသာဖြစ်တဲ့ ခံစားချက်တစ်ခုပါ။ ဒါဟာ ပြင်းထန်မှု အနည်းအများ ကွာခြားနိုင်ပြီး စိုးရိမ်ပူပန်မှုနဲ့ ကြောက်ရွံ့မှု ခံစားချက်တွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ထိတ်လန့်မှုကတော့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုရဲ့ အပြင်းထန်ဆုံး ပုံစံဖြစ်ပါတယ်။
သင်ဟာ နောက်ထပ်တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေမှာကို ကြောက်ရွံ့တဲ့အတွက် အချို့အခြေအနေတွေကို ရှောင်ရှားလာနိုင်ပါတယ်။
ဒါက "ကြောက်စိတ်ကို ကြောက်နေရတဲ့" သံသရာကို ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ သင့်ရဲ့ ထိတ်လန့်မှုခံစားချက်ကို ပိုမိုဆိုးရွားစေနိုင်ပြီး တိုက်ခိုက်မှုတွေ ပိုများလာစေနိုင်ပါတယ်။
ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုများ (Panic Attacks)
ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု ဖြစ်နေချိန်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာတွေ ရုတ်တရက် ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။ ဒါဟာ အရမ်းမြန်မြန် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပြီး ထင်ရှားတဲ့အကြောင်းရင်းမရှိဘဲလည်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခုဟာ အရမ်းကို ကြောက်စရာကောင်းပြီး စိတ်အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
လက္ခဏာများမှာ အောက်ပါတို့ ပါဝင်ပါတယ်။ :
- နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်ခြင်း
- မူးမေ့လဲကျသလို ခံစားရခြင်း
- ချွေးထွက်ခြင်း
- ပျို့အန်ခြင်း
- ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း
- အသက်ရှူမဝခြင်း
- တုန်ရင်ခြင်း
- ကိုယ်ပူခြင်း
- ချမ်းတုန်ခြင်း
- ခြေလက်တုန်ယင်ခြင်း
- လည်ချောင်းနင်သလို ခံစားရခြင်း
- မူးဝေခြင်း
- ထုံကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် စူးခြင်း
- ပါးစပ်ခြောက်ခြင်း
- ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ ခံစားချက် သို့မဟုတ် သေရမှာကို ကြောက်ရွံ့ခြင်း
- ဗိုက်အောင့်ခြင်း
- လက်ချောင်းများ တဆစ်ဆစ်ဖြစ်ခြင်း
- ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ မချိတ်ဆက်သလို ခံစားရခြင်း
ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှု အများစုဟာ ၅ မိနစ်ကနေ ၂၀ မိနစ်အထိ ကြာမြင့်တတ်ပါတယ်။ တချို့ကတော့ တစ်နာရီအထိ ကြာမြင့်တတ်ပါတယ်။
သင့်မှာ ဖြစ်ပွားတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုအရေအတွက်က သင့်ရဲ့ ရောဂါအခြေအနေ မည်မျှပြင်းထန်လဲဆိုတာပေါ် မူတည်ပါလိမ့်မယ်။ တချို့လူတွေက တစ်လကို တစ်ကြိမ် သို့မဟုတ် နှစ်ကြိမ် တိုက်ခိုက်ခံရပြီး တချို့ကတော့ တစ်ပတ်ကို အကြိမ်များစွာ ဖြစ်ပွားတတ်ပါတယ်။
ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုတွေက ကြောက်စရာကောင်းပေမဲ့ အန္တရာယ်မရှိပါဘူး။ တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခုက သင့်ကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှု မဖြစ်စေနိုင်ဘဲ တစ်ခုဖြစ်လို့ ဆေးရုံတက်ရမယ့် အခြေအနေမျိုး ဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းပါတယ်။
ဒီလက္ခဏာအများစုဟာ အခြားအခြေအနေတွေ ဒါမှမဟုတ် ပြဿနာတွေရဲ့ လက္ခဏာတွေလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာ သတိပြုပါ။ ဒါကြောင့် သင်အမြဲတမ်း ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုကို ကြုံတွေ့နေရတာ မဟုတ်နိုင်ပါဘူး။
ဥပမာ- သင့်သွေးပေါင်ချိန် အရမ်းနိမ့်နေရင် နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်နိုင်ပါတယ်။
ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းရင်းများ
စိတ်ကျန်းမာရေး အခြေအနေများစွာလိုပဲ ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုရောဂါရဲ့ အတိအကျအကြောင်းရင်းကို အပြည့်အစုံ နားမလည်သေးပါဘူး။
ဒါပေမဲ့ အောက်ပါအချက်တွေ ပေါင်းစပ်မှုနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ :
- သေဆုံးခြင်းလိုမျိုး စိတ်ထိခိုက်စရာ ဒါမှမဟုတ် အလွန်စိတ်ဖိစီးစရာ ဘဝအတွေ့အကြုံတစ်ခု
- မိသားစုဝင်တစ်ဦးဦးမှာ ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုရောဂါ ရှိခြင်း
- ဦးနှောက်အတွင်းရှိ neurotransmitters (ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ သတင်းပို့ချက်များ) မညီမျှခြင်း
သင်ကိုယ်တိုင် သက်သာအောင်လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အရာများ
ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်စဉ်အတွင်း ဘာလုပ်ရမလဲ
နောက်တစ်ကြိမ် ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှု ရောက်လာပြီလို့ ခံစားရတဲ့အခါ-:
- ဖြစ်နိုင်ရင် ရှိနေတဲ့နေရာမှာပဲ နေပါ
- ဖြည်းဖြည်းနဲ့ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း အသက်ရှူပါ
- တိုက်ခိုက်မှုက ကုန်ဆုံးသွားမှာပါလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတိပေးပါ
- အကောင်းမြင်တဲ့၊ ငြိမ်းချမ်းတဲ့နဲ့ စိတ်အပန်းပြေစေတဲ့ ပုံရိပ်တွေကို အာရုံစိုက်ပါ
- ဒါဟာ အသက်အန္တရာယ် မရှိဘူးဆိုတာ မှတ်ထားပါ။
နောက်ထပ်တိုက်ခိုက်မှု မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ခြင်း
အောက်ပါအချက်တွေက ကူညီနိုင်ပါတယ်။ :
- သိမြင်မှုဆိုင်ရာ အပြုအမူကုထုံး (CBT) နိယာမများအပေါ် အခြေခံထားတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုအတွက် ကိုယ်တိုင်ကူညီရေး စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ဖတ်ပါ။ သင့် GP ကို အကြံပြုခိုင်းပါ။
- စိတ်အပန်းဖြေနိုင်ဖို့ ယောဂ (yoga) နဲ့ ပီလာတေး(pilates) လိုမျိုး လှုပ်ရှားမှုတွေကို စမ်းကြည့်ပါ။
- လက္ခဏာတွေ သက်သာစေဖို့ စိတ်ဖိစီးမှုအတွက် အသက်ရှူလေ့ကျင့်ခန်းများကို လေ့လာပါ။
- စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ တင်းမာမှု လျှော့ချဖို့ ပုံမှန်ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု လုပ်ပါ။
- သကြားပါဝင်တဲ့ အစားအစာနဲ့ အချိုရည်များ၊ ကဖိန်းဓာတ်နဲ့ အရက်တို့ကို ရှောင်ကြဉ်ပြီး ဆေးလိပ်ဖြတ်ပါ။ ဒါတွေအားလုံးက တိုက်ခိုက်မှုတွေကို ပိုဆိုးစေနိုင်ပါတယ်။
ဆရာဝန်နှင့် ပြသရန် အချိန်
ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုရောဂါ လက္ခဏာတွေ ခံစားနေရပြီဆိုရင် GP (အထွေထွေရောဂါကု ဆရာဝန်) နဲ့ ပြသပါ။
သူတို့က သင့်ရဲ့ လက္ခဏာတွေ၊ မည်မျှမကြာခဏ ဖြစ်တတ်လဲ၊ ဘယ်လောက်ကြာပြီလဲဆိုတာကို ဖော်ပြခိုင်းပါလိမ့်မယ်။
သင့်ရဲ့ လက္ခဏာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အခြားအခြေအနေတွေကို ဖယ်ရှားဖို့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှုလည်း ပြုလုပ်နိုင်ပါတယ်။
သင့်ခံစားချက်တွေ၊ စိတ်ခံစားမှုတွေနဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ဘဝအကြောင်း ပြောဆိုဖို့ တစ်ခါတလေ ခက်ခဲနိုင်ပေမဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း ဒါမှမဟုတ် ရှက်ရွံ့ခြင်း မဖြစ်အောင် ကြိုးစားပါ။
အကယ်၍ သင်ဟာ ပုံမှန်နဲ့ မမျှော်လင့်ဘဲ ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ခံစားရပြီးနောက် အနည်းဆုံး တစ်လကြာ ဆက်တိုက် စိုးရိမ်ပူပန်မှု သို့မဟုတ် နောက်ထပ်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာမှာကို စိုးရိမ်နေမယ်ဆိုရင် ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုရောဂါလို့ ရောဂါရှာဖွေနိုင်ပါတယ်။
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.