?unique=642c597)
Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများ
အကျဥ်းချုပ်
ဆံပင်ဆွဲနုတ်သောရောဂါ (Trichotillomania)၊ သို့မဟုတ် trich သို့မဟုတ် TTM လို့လည်း လူသိများတာဟာ လူတစ်ဦးက သူတို့ရဲ့ဆံပင်တွေကို ဆွဲနုတ်ချင်တဲ့ စိတ်ဆန္ဒကို မထိန်းချုပ်နိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
သူတို့ဟာ ခေါင်းပေါ်က ဆံပင်တွေကို ဒါမှမဟုတ် မျက်ခုံး၊ မျက်တောင်တွေလိုမျိုး တခြားနေရာတွေက ဆံပင်တွေကို ဆွဲနုတ်နိုင်ပါတယ်။
Trich ဟာ များသောအားဖြင့် အသက် ၁၀ နှစ်ကနေ ၁၃ နှစ်ကြားမှာ စတင်တတ်ပါတယ်
လက္ခဏာများ
Trich ရှိသူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ဆံပင်တွေကို ဆွဲနုတ်ချင်တဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ စိတ်ဆန္ဒကို ခံစားရပြီး ဆွဲမနုတ်ခင်အထိ တင်းမာမှုတွေ တိုးလာတာကို ကြုံတွေ့ရပါတယ်။ ဆံပင်တွေကို ဆွဲနုတ်ပြီးတဲ့အခါ စိတ်သက်သာရာရတဲ့ ခံစားချက်ကို ရရှိကြပါတယ်။
တစ်ခါတလေမှာ စိတ်ဖိစီးမှုများတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုကြောင့် ဆံပင်ဆွဲနုတ်တာမျိုး ဖြစ်နိုင်သလို၊ တကယ်တမ်း မစဉ်းစားမိဘဲ လုပ်မိတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
Trich ရှိသူ အများစုက ခေါင်းအရေပြားက ဆံပင်တွေကို ဆွဲနုတ်တတ်ကြပေမဲ့ တချို့ကတော့ အောက်ပါနေရာတွေက ဆံပင်တွေကို ဆွဲနုတ်တတ်ကြပါတယ်။ :
- မျက်ခုံး
- မျက်တောင်
- လိင်အင်္ဂါ
- မုတ်ဆိတ် သို့မဟုတ် နှုတ်ခမ်းမွေး
ခေါင်းပေါ်က ထိပ်ပြောင်နေတဲ့ အကွက်တွေဟာ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်ရှိနိုင်ပြီး ခေါင်းရဲ့ တစ်ဖက်ခြမ်းကို တခြားတစ်ဖက်ထက် ပိုမိုသက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ပါတယ်။
Trich ဟာ ရှက်ရွံ့ခြင်းနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို လေးစားမှု နည်းပါးခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ခံစားနေရသူတွေက သူတို့ရဲ့ အခြေအနေကို သူတို့ဘာသာ သိမ်းဆည်းထားဖို့ ကြိုးစားနိုင်ပါတယ်။
ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းရင်းများ
Trich ဖြစ်ပွားရတဲ့ အကြောင်းရင်းကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပါဘူး။ အောက်ပါအချက်တွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ :
- စိတ်ဖိစီးမှု ဒါမှမဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းတဲ့ သင့်ရဲ့နည်းလမ်း
- ဦးနှောက်အတွင်း ဓာတုဗေဒ မညီမျှမှု
- ဆယ်ကျော်သက်ဘဝမှာ ဟော်မုန်းပမာဏ ပြောင်းလဲခြင်း
- မျိုးရိုးဗီဇ – မိသားစုဝင်တစ်ဦးထက် ပိုမိုပြီး ဒီအခြေအနေရှိနိုင်ပါတယ်။
တချို့လူတွေအတွက်တော့ ဆံပင်ဆွဲနုတ်တာက ဖြတ်ဖို့ခက်ခဲတဲ့ အကျင့်တစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဆံပင်တွေ ပိုမိုဆွဲနုတ်လေလေ၊ ပိုမို ဆက်လုပ်ချင်စိတ် ဖြစ်ပေါ်လေလေပါပဲ။
ကုသမှု ရွေးချယ်စရာများ
Trich ကို များသောအားဖြင့် အကျင့်ဆိုး ပြောင်းလဲရေး လေ့ကျင့်မှု (habit reversal training) လို့ခေါ်တဲ့ သိမြင်မှုဆိုင်ရာ အပြုအမူကုထုံး (Cognitive Behavioral Therapy - CBT) အမျိုးအစားကို အသုံးပြုပြီး ကုသပါတယ်။
ဒီကုထုံးရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ အန္တရာယ်မရှိတဲ့ အရာတစ်ခုနဲ့ အကျင့်ဆိုးကို အစားထိုးဖို့ ကူညီပေးခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကုသမှုမှာ များသောအားဖြင့် အောက်ပါတို့ ပါဝင်ပါတယ်။
- ဆံပင်ဆွဲနုတ်တာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နေ့စဉ်မှတ်တမ်းကို မှတ်ထားခြင်း
- ဆံပင်ဆွဲနုတ်ဖို့ အစပျိုးပေးတဲ့ အရာတွေကို ရှာဖွေပြီး ဒါတွေကို ဘယ်လိုရှောင်ရှားရမလဲဆိုတာ လေ့လာခြင်း
- စိတ်ဖိစီးမှုလျှော့ချတဲ့ ဘောလုံး (stress ball) ကို ညှစ်တာမျိုးလိုမျိုး တခြားလုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုနဲ့ ဆံပင်ဆွဲနုတ်တာကို အစားထိုးခြင်း
- ချစ်ရသူတွေက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့နဲ့ အားပေးမှု ပေးခြင်း
စိတ်ကျရောဂါ တိုက်ဖျက်ဆေး (Antidepressants) တွေကိုတော့ trich ကုသဖို့ များသောအားဖြင့် ညွှန်ကြားလေ့ မရှိပါဘူး။
သင်ကိုယ်တိုင် ကြိုးစားနိုင်သည့် အရာများ
ဆံပင်ဆွဲနုတ်ချင်စိတ် ပြင်းပြလာတဲ့အခါ အောက်ပါအချက်တွေက ကူညီနိုင်တယ်လို့ trich ရှိသူတွေက အကြံပြုထားပါတယ်။ :
- စိတ်ဖိစီးမှုလျှော့ချတဲ့ ဘောလုံး ဒါမှမဟုတ် အလားတူအရာတစ်ခုခုကို ညှစ်ပါ။
- လက်သီးဆုပ်ပြီး အဲဒီလက်မောင်းက ကြွက်သားတွေကို တင်းထားပါ။
- စိတ်ဝင်စားစရာ ကစားစရာတစ်ခုကို အသုံးပြုပါ။
- ခေါင်းစည်းပုဝါ ဒါမှမဟုတ် ဦးထုပ်အကြပ်ကို ဝတ်ဆင်ပါ။
- စိတ်ဖိစီးမှု ဒါမှမဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှု သက်သာစေဖို့ ရေနွေးနွေးလေးနဲ့ ရေချိုးပါ။
- ဆံပင်ဆွဲနုတ်ချင်စိတ် ပျောက်ကွယ်သွားတဲ့အထိ အသက်ပြင်းပြင်း ရှူလေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပါ။
- ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု လုပ်ပါ။
- လက်ချောင်းထိပ်တွေမှာ ပလာစတာကပ်ထားပါ။
- ဆံပင်ကို တိုတိုညှပ်ထားပါ။
ဆရာဝန်နှင့် ပြသရန် အချိန်
သင့်ဆံပင်တွေ ဆွဲနုတ်နေတယ်ဆိုရင် ဒါမှမဟုတ် သင့်ကလေး ဆံပင်ဆွဲနုတ်နေတာကို သတိထားမိရင် သင့် GP (အထွေထွေရောဂါကု ဆရာဝန်) ကို ပြသပါ။
သင် သို့မဟုတ် သင့်ကလေး ဆံပင်စားတဲ့ အကျင့်ရှိရင်လည်း သင့် GP ကို ပြသသင့်ပါတယ်။ ဒါက ဗိုက်ထဲမှာ ဆံပင်လုံးတွေ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်ပါတယ်။
သင့် GP က ဆံပင်မရှိတဲ့ နေရာတွေကို စစ်ဆေးပြီး အရေပြားပိုးဝင်တာမျိုးလိုမျိုး တခြားအကြောင်းရင်းကြောင့် ဆံပင်ကျွတ်တာ မဟုတ်ကြောင်း စစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။
သင့် GP က သင့်မှာ trich ရှိတယ်လို့ ယူဆရင် သိမြင်မှုဆိုင်ရာ အပြုအမူကုထုံး (cognitive behavioural therapy - CBT) လို့ခေါ်တဲ့ ကုသမှု အမျိုးအစားတစ်ခုအတွက် ညွှန်းဆိုခံရနိုင်ပါတယ်။
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.