Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
အကျဥ်းချုပ်
ဦးနှောက်အကျိတ်ဆိုသည်မှာ ဦးနှောက်အတွင်းရှိ ဆဲလ်များ ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ထိန်းချုပ်မရသော ပုံစံဖြင့် ပွားများလာခြင်းကို ဆိုလိုသည်။
ဦးနှောက်အကျိတ်၏ အဆင့်နှင့် အမျိုးအစားများ
ဦးနှောက်အကျိတ်များကို ၎င်းတို့၏ ကြီးထွားမှုနှုန်းနှင့် ကုသပြီးနောက် ပြန်လည်ကြီးထွားနိုင်ခြေအပေါ် အခြေခံ၍ အဆင့်သတ်မှတ်သည်။
အဆင့် ၁ နှင့် ၂ – နိမ့်သောအဆင့် (low grade)၊ ကြီးထွားနှုန်းနှေးပြီး ကုသပြီးနောက် ပြန်လည်ကြီးထွားနိုင်ခြေ နည်းသည်။ အဆင့် ၃ နှင့် ၄ – မြင့်သောအဆင့် (high grade)၊ ကြီးထွားနှုန်းမြန်ပြီး ကုသပြီးနောက် ပြန်လည်ကြီးထွားနိုင်ခြေ များသည်။
အဓိကအကျိတ်အမျိုးအစား ၂ မျိုး :
- ကင်ဆာမဟုတ်သော (benign) ဦးနှောက်အကျိတ်များ– နိမ့်သောအဆင့် (အဆင့် ၁ သို့မဟုတ် ၂)၊ ကြီးထွားနှုန်းနှေးပြီး ကုသပြီးနောက် ပြန်လည်ကြီးထွားနိုင်ခြေ နည်းသည်။
- ကင်ဆာဖြစ်သော (malignant) ဦးနှောက်အကျိတ်များ – မြင့်သောအဆင့် (အဆင့် ၃ သို့မဟုတ် ၄)၊ ဦးနှောက်မှ စတင်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း (primary tumours) သို့မဟုတ် အခြားနေရာမှ ဦးနှောက်သို့ ပျံ့နှံ့လာခြင်း (secondary tumours)၊ ကုသပြီးနောက် ပြန်လည်ကြီးထွားနိုင်ခြေ များသည်။
လက္ခဏာများ
ဦးနှောက်အကျိတ်၏ လက္ခဏာများသည် အကျိတ်ဖြစ်ပေါ်သော ဦးနှောက်၏ တည်နေရာအပေါ် မူတည်သည်။
အဖြစ်များသော လက္ခဏာများ:
- ခေါင်းကိုက်ခြင်း
- တက်ခြင်း (seizures)
- ပျို့အန်ခြင်းနှင့် အိပ်ငိုက်ခြင်း
- စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် အပြုအမူပြောင်းလဲခြင်း (ဥပမာ - မှတ်ဉာဏ်ပြဿနာများ၊ ပင်ကိုယ်စရိုက်ပြောင်းလဲခြင်း)
- ခန္ဓာကိုယ်၏ တစ်ဖက်တွင် အားနည်းခြင်း သို့မဟုတ် လှုပ်ရှားမရခြင်း
- အမြင်အာရုံ သို့မဟုတ် စကားပြောဆိုမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ
တစ်ခါတစ်ရံတွင် လက္ခဏာများ မပြတတ်ဘဲ သို့မဟုတ် ဖြည်းဖြည်းချင်း ပေါ်လာတတ်သည်။
ဖြစ်ရသည့်အကြောင်းရင်းများ
ဦးနှောက်အကျိတ်အများစု၏ အကြောင်းရင်းကို အတိအကျမသိရသော်လည်း၊ အောက်ပါအချက်များသည် ဦးနှောက်အကျိတ်ဖြစ်နိုင်ခြေကို မြင့်စေနိုင်သည်။
အန္တရာယ်တိုးစေသောအချက်များ
ဖြစ်နိုင်ခြေမြင့်စေသော အချက်များ:
- အသက်အရွယ်– အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှ ဦးနှောက်အကျိတ်ဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်လာသည်။ (အသက် ၈၅ မှ ၈၉ နှစ်ကြား လူကြီးများတွင် အဖြစ်များသည်။) သို့သော်၊ အချို့သော ဦးနှောက်အကျိတ်များသည် ကလေးများတွင် ပိုအဖြစ်များသည်။
- ရောင်ခြည်ထိတွေ့မှု –ရောင်ခြည်ထိတွေ့မှုသည် ဦးနှောက်အကျိတ်ဖြစ်နိုင်ခြေကို အနည်းငယ်မြင့်စေသည်။ အချို့သော ဦးနှောက်အကျိတ်များသည် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး (radiotherapy) ခံယူသူများ၊ ဦးခေါင်းဓာတ်မှန် (CT scan) သို့မဟုတ် ဓာတ်မှန် (X-ray) ရိုက်သူများတွင် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည်။
- မိသားစုရာဇဝင်နှင့် မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အခြေအနေများ – အချို့သော မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အခြေအနေများသည် ဦးနှောက်အကျိတ်ဖြစ်နိုင်ခြေကို မြင့်စေသည်။ ဥပမာ - tuberous sclerosis၊ neurofibromatosis type 1၊ neurofibromatosis type 2 နှင့် Turner syndrome တို့ဖြစ်သည်။
ကုသမှု
ဦးနှောက်အကျိတ်ရှိပါက၊ သင့်ကုသမှုသည် အောက်ပါအချက်များအပေါ် မူတည်ပါသည်။:
- အကျိတ်၏ အမျိုးအစား
- ဦးနှောက်အတွင်း တည်နေရာ
- အရွယ်အစားနှင့် ပျံ့နှံ့မှုအတိုင်းအတာ
- ဆဲလ်များ၏ ပုံမှန်မဟုတ်မှုအဆင့်
- သင့်ကျန်းမာရေးနှင့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုအခြေအနေ
ဦးနှောက်အကျိတ်အတွက် ကုသမှုနည်းလမ်းများမှာ အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်။ :
- စတီးရွိုက်ဆေးများ (steroids)
- လက္ခဏာသက်သာစေရန် ဆေးဝါးများ
- ခွဲစိတ်ကုသမှု
- ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး
- ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသမှု
စတီးရွိုက်ဆေးများ – ဦးနှောက်အကျိတ် ရောဂါရှာဖွေပြီးနောက်၊ အကျိတ်ပတ်လည်ရှိ ရောင်ရမ်းမှုကို လျှော့ချရန် စတီးရွိုက်ဆေးများ ပေးနိုင်သည်။
အခြားဆေးဝါးများ – တက်ခြင်းအတွက် အတက်ကျဆေးများ၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်းအတွက် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများ အသုံးပြုနိုင်သည်။
ခွဲစိတ်ကုသမှု – ဦးနှောက်အကျိတ်ကို ဖယ်ရှားရန် များသောအားဖြင့် ခွဲစိတ်ကုသမှု အသုံးပြုသည်။ ပုံမှန်မဟုတ်သော တစ်ရှူးများကို ဖယ်ရှားနိုင်သမျှ ဖယ်ရှားရန် ရည်ရွယ်သည်။
အကျိတ်အားလုံးကို ဖယ်ရှားနိုင်ခြင်းမရှိပါက၊ ကျန်ရှိနေသော ပုံမှန်မဟုတ်သည့် ဆဲလ်များကို ကုသရန် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး သို့မဟုတ် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသမှု ပြုလုပ်နိုင်သည်။
ကင်ဆာမဟုတ်သော ဦးနှောက်အကျိတ်များအတွက် ကုသမှုသည် များသောအားဖြင့် အောင်မြင်ပြီး ပြည့်ဝသော ပြန်လည်နာလန်ထူမှု ဖြစ်နိုင်သည်။
တစ်ခါတစ်ရံတွင် အကျိတ်ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေ အနည်းငယ်ရှိသောကြောင့်၊ ပုံမှန်စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်နိုင်သည်။
ဆရာဝန်နှင့်ပြသရန်အချိန်
သင့်တွင် ခေါင်းကိုက်ခြင်းရှိပြီး၊ ယခင်ကခံစားဖူးသော ခေါင်းကိုက်ခြင်းနှင့် မတူဘဲ ခြားနားသော ခံစားမှုရှိပါက၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်းများ ပိုဆိုးလာပါက၊ GP (အထွေထွေဆရာဝန်) နှင့် ပြသပါ။
ဤလက္ခဏာများသည် ဦးနှောက်အကျိတ်ကြောင့် မဟုတ်ဘဲ အခြားအကြောင်းရင်းများကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ ဤလက္ခဏာများကို စစ်ဆေးသင့်ပါသည်။
အကယ်၍ GP က သင့်လက္ခဏာများ၏ အခြားဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အကြောင်းရင်းကို မသိပါက၊ ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောဆိုင်ရာ အထူးကု (neurologist) ထံ လွှဲပေးနိုင်သည်။ ထို့နောက် ဦးနှောက်စကန် (brain scan) ကဲ့သို့သော စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နိုင်သည်။
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.