?unique=d93bb8c)
Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများ
အကျဥ်းချုပ်
- အစာပြွန်ကင်ဆာဆိုသည်မှာ အစာပြွန် (လည်မျို၊ အစာပြွန်) တစ်လျှောက်တွင် ဖြစ်ပွားနိုင်သော ကင်ဆာတစ်မျိုးဖြစ်သည်။
- အစာပြွန်သည် ပါးစပ်မှ အစာအိမ်သို့ အစာများကို ပို့ဆောင်ပေးသော အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။
- အစာပြွန်ကင်ဆာ၏ ပြင်းထန်မှုမှာ ၎င်းဖြစ်ပွားသည့်နေရာ၊ အရွယ်အစား၊ ပျံ့နှံ့မှုရှိ/မရှိနှင့် သင့်ကျန်းမာရေးအခြေအနေပေါ် မူတည်သည်။
လက္ခဏာများ
အစာပြွန်ကင်ဆာ၏ အဓိကလက္ခဏာများ
အစာပြွန်ကင်ဆာ၏ လက္ခဏာများစွာရှိနိုင်သော်လည်း သတိထားမိရန် ခက်ခဲနိုင်သည်။
၎င်းတို့သည် အစာခြေစနစ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-:
- အစာမျိုချရခက်ခြင်း (dysphagia)
- အန်ချင်စိတ် သို့မဟုတ် အန်ခြင်း
- ရင်ပူခြင်း သို့မဟုတ် အစာအိမ်အက်စစ်ပြန်ဆန်တက်ခြင်း
- အစာအိမ်အချဉ်ပေါက်ခြင်း၏ လက္ခဏာများ (ဥပမာ - လေတက်ခြင်း)
အခြားလက္ခဏာများ :
- မသက်သာသော ချောင်းဆိုးခြင်း
- အသံ ခြင်း
- ခံတွင်းပျက်ခြင်း သို့မဟုတ် ကြိုးစားခြင်းမရှိဘဲ ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း
- နုံးချိခြင်း သို့မဟုတ် အားအင်ကုန်ခမ်းခြင်း
- လည်ချောင်း သို့မဟုတ် ရင်ဘတ်အလယ်တွင် နာကျင်ခြင်း (အထူးသဖြင့် အစာမျိုချစဉ်)
- ဝမ်းအမဲသွားခြင်း သို့မဟုတ် ချောင်းဆိုးသွေးပါခြင်း (ဖြစ်ခဲသော်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်)
အကယ်၍ သင့်တွင် gastro-oesophageal reflux disease (GERD) ကဲ့သို့သော အခြားရောဂါတစ်ခုရှိပါက၊ ဤလက္ခဏာများကို ပုံမှန်ကြုံတွေ့နေရနိုင်သည်။
သို့သော် သင့်လက္ခဏာများ ပြောင်းလဲလာခြင်း၊ ပိုဆိုးလာခြင်း သို့မဟုတ် ပုံမှန်မဟုတ်ဟု ခံစားရပါက GP (ဆရာဝန်) နှင့် ပြသစစ်ဆေးရန် အရေးကြီးသည်။
ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းရင်းများ
အစာပြွန်ကင်ဆာ ဖြစ်ရသည့် အကြောင်းရင်းကို အမြဲတမ်း အတိအကျမသိနိုင်ပါ။
မည်သူမဆို ဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ အောက်ပါအချက်များရှိပါက ပိုမိုအန္တရာယ်များနိုင်သည်:
- အသက် ၇၅ နှစ်ထက်ကျော်ခြင်း (အသက် ၄၅ နှစ်အောက်တွင် ဖြစ်ခဲသည်)
- အမျိုးသားဖြစ်ခြင်း
- နာတာရှည် အစာအိမ်အက်စစ်ပြန်ဆန်တက်ခြင်း (GERD) သို့မဟုတ် Barrett's oesophagus ကဲ့သို့သော အခြေအနေများရှိခြင်း
အစာပြွန်ကင်ဆာများစွာသည် နေထိုင်မှုပုံစံနှင့်လည်း ဆက်စပ်နေသည်။ ဥပမာ- အဝလွန်ခြင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း သို့မဟုတ် အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများသည်။
Barrett's oesophagus
Barrett's oesophagus ဆိုသည်မှာ အစာပြွန်အတွင်းရှိ ဆဲလ်အချို့ ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ကြီးထွားလာသော အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်သည်။
Barrett's oesophagus ရှိပါက အစာပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ အနည်းငယ်ပိုများသော်လည်း ဖြစ်ခဲပါသည်။ ၎င်းကို ကင်ဆာမဖြစ်မီ အခြေအနေ (pre-cancerous condition) ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။
Barrett's oesophagus တွင် မကြာခဏ လက္ခဏာမပြပါ။ သို့သော် အစာအိမ်အချဉ်ပေါက်ခြင်း နှင့် ရင်ပူခြင်းတို့၏ လက္ခဏာများ ခံစားရနိုင်သည်။
ရောဂါရှာဖွေခြင်း
အစာပြွန်ကင်ဆာအတွက် အဓိကစစ်ဆေးမှု
ဆရာဝန် (GP) သို့မဟုတ် အထူးကုဆရာဝန်က သင့်တွင် အစာပြွန်ကင်ဆာရှိနိုင်သည်ဟု သံသယရှိပါက၊ အစာပြွန်အတွင်းကို ကြည့်ရှုစစ်ဆေးရန် လွှဲပေးလိမ့်မည်။
ဤစစ်ဆေးမှုကို gastroscopy (အစာပြွန်မှန်ပြောင်းကြည့်ခြင်း) သို့မဟုတ် တစ်ခါတစ်ရံ "ကင်မရာစစ်ဆေးမှု" ဟုခေါ်သည်။ ၎င်းဖြင့် အစာပြွန် သို့မဟုတ် အစာအိမ်အတွင်း အစာပြွန်ကင်ဆာအပါအဝင် ပြဿနာများကို ရှာဖွေသည်။
Gastroscopy ပြုလုပ်စဉ် :
- ပါးစပ်မှတစ်ဆင့် အစာပြွန်ထဲသို့ သေးငယ်ပြီးလုံးဝန်းသော ကင်မရာပါသည့် ရှည်လျားသော ပြွန်ငယ် (endoscope) ကို ထည့်သွင်းသည်။
- အထူးကုဆရာဝန်က ဤကင်မရာဖြင့် ပြဿနာရှိမရှိ စစ်ဆေးမည်။
- လိုအပ်ပါက ဆဲလ်အသေးစားနမူနာ (biopsy) ယူနိုင်သည်။ ထိုဆဲလ်များကို ဓာတ်ခွဲခန်းသို့ ပို့၍ ကင်ဆာရှိ/မရှိ စစ်ဆေးမည်။
Gastroscopy စစ်ဆေးမှုသည် မိနစ် ၁၀ မှ ၁၅ ခန့်သာ ကြာသော်လည်း၊ သင့်အနေဖြင့် ဆေးရုံတွင် နာရီအနည်းငယ် ကြာနိုင်သည်။
ဤစစ်ဆေးမှုသည် နာကျင်စေခြင်းမရှိသော်လည်း သက်တောင့်သက်သာမရှိဟု ခံစားရနိုင်သည်။
သက်တောင့်သက်သာရှိစေရန် အောက်ပါနည်းလမ်းများ ပြုလုပ်ပေးနိုင်သည်:
- လည်ချောင်းနောက်ပိုင်းကို ထုံဆေးဖြန်းခြင်း (local anaesthetic)
- စိတ်ငြိမ်ဆေး (sedation) – လက်မောင်းတွင် ပြွန်ငယ်ဖြင့်ထိုး၍ စိတ်ဖိစီးမှုလျော့စေရန်
- မေ့ဆေးပေးခြင်း (general anaesthetic)
Gastroscopy ဖြင့် အစာအိမ် နှင့် အူသိမ်အစိတ်အပိုင်းကဲ့သို့သော အနီးအနားရှိ အခြားအင်္ဂါများတွင်လည်း ပြဿနာများကို ရှာဖွေနိုင်သည်။
စစ်ဆေးမှုရလဒ်များရရှိခြင်း
Gastroscopy နှင့် biopsy ၏ ရလဒ်များကို ၂ ပတ်အတွင်း ရရှိမည်။
ရလဒ်များ နောက်ကျသည်ဟု စိုးရိမ်ပူပန်မနေပါနှင့်။ ၎င်းသည် ပြဿနာတစ်ခုခုရှိသည်ဟု အတည်မပြုနိုင်ပါ။
စိတ်ပူပါက ဆေးရုံ သို့မဟုတ် GP ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းနိုင်သည်။ သူတို့က အခြေအနေကို အပ်ဒိတ်ပေးနိုင်မည်။
အထူးကုဆရာဝန်က ရလဒ်များ၏ အဓိပ္ပာယ်နှင့် နောက်လုပ်ဆောင်ရမည့်အဆင့်များကို ရှင်းပြမည်။ တစ်ယောက်ယောက်ကို ခေါ်လာရန် အကြံပြုသည်။
နောက်လုပ်ဆောင်ရမည့်အဆင့်များ
သင့်တွင် အစာပြွန်ကင်ဆာရှိကြောင်း အတည်ပြုပါက၊ နောက်ထပ်စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါမည်။
ဤစစ်ဆေးမှုများသည် ကင်ဆာ၏အရွယ်အစားနှင့် ပျံ့နှံ့မှုအတိုင်းအတာ (အဆင့်) ကို ဆရာဝန်များအား သိရှိစေရန် ကူညီပေးမည်ဖြစ်သည်။
သင့်အနေဖြင့် အောက်ပါစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရနိုင်ပါသည်
- အာထရာဆောင်း (ultrasound scan) (တစ်ခါတစ်ရံ endoscope အသုံးပြု၍ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းမှ ရိုက်ခြင်း)CT scan သို့မဟုတ် PET-CT scan
- ဝမ်းဗိုက်အတွင်းကို ကြည့်ရှုရန် ခွဲစိတ်မှုငယ် (laparoscopy)
ဤစစ်ဆေးမှုအားလုံးကို ပြုလုပ်ရန် မလိုအပ်ဘဲ သင့်အခြေအနေနှင့်ကိုက်ညီသော စစ်ဆေးမှုများကိုသာ ဆရာဝန်က ညွှန်ကြားပါမည်။
ကုသမှုနည်းလမ်းများ
အစာပြွန်ကင်ဆာသည် မကြာခဏကုသနိုင်သော်လည်း ကုသရန် ခက်ခဲတတ်ပါသည်။
သင့်အတွက် ကုသမှုနည်းလမ်းကို အောက်ပါအချက်များပေါ် မူတည်ရွေးချယ်မည်:
- သင့်တွင် ရှိသော အစာပြွန်ကင်ဆာ၏ အရွယ်အစားနှင့် အမျိုးအစား
- ကင်ဆာဖြစ်ပွားသည့် နေရာ
- ပျံ့နှံ့မှု ရှိ/မရှိ
- သင့်၏ ယေဘုယျကျန်းမာရေးအခြေအနေ
ကုသမှုတွင် ခွဲစိတ်ကုသခြင်း၊ ကီမိုဆေးသွင်းကုသခြင်း (chemotherapy)၊ ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့်ကုသခြင်း (radiotherapy)၊ ပစ်မှတ်ထားဆေးဝါးများ (targeted medicines) နှင့် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကုထုံး (immunotherapy) ပါဝင်နိုင်သည်။
သင့်ကို ကုသပေးနေသော အထူးကုအဖွဲ့က:
- ကုသမှုနည်းလမ်းများ၊ အကျိုးကျေးဇူးများနှင့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို ရှင်းပြမည်
- သင့်အတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်မည့် ကုသမှုအစီအစဉ်ကို သင့်နှင့်အတူ ရေးဆွဲမည်
- အစားအသောက်ပြောင်းလဲမှုအပါအဝင် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို ကိုင်တွယ်ရန် ကူညီမည်
ကုသမှုများအတွင်းနှင့် ကုသမှုအပြီးတွင် ပုံမှန်စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ပါမည်။ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုများနှင့် ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းများလည်း ပြုလုပ်နိုင်သည်။
စိုးရိမ်စရာ လက္ခဏာများ သို့မဟုတ် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ရှိပါက အထူးကုဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ပါ။ နောက်စစ်ဆေးမှုကို မစောင့်ရန်လိုပါ။
ခွဲစိတ်ကုသခြင်း
အစာပြွန်ကင်ဆာကို အစောပိုင်းအဆင့်တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး ပျံ့နှံ့မှုမရှိပါက၊ ၎င်းကို ဖယ်ရှားရန် ခွဲစိတ်ကုသမှု ခံယူနိုင်သည်။
ခွဲစိတ်ဆရာဝန်က အစာပြွန်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ဖယ်ရှားမည်ဖြစ်ပြီး လူနာအနည်းစုတွင် အစာပြွန်၏ အများစုကို ဖယ်ရှားရနိုင်သည်။
အစာပြွန်အနီးရှိ အခြားအင်္ဂါများ (ဥပမာ - အစာအိမ်၏ အပေါ်ပိုင်း) ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကိုလည်း ဖယ်ရှားရန် လိုအပ်နိုင်သည်။
ကီမိုဆေးသွင်းကုသခြင်း (Chemotherapy)
ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် ဆေးဝါးများကို အသုံးပြုသည်။
အစာပြွန်ကင်ဆာအတွက် ကီမိုကုသမှုကို:
- ခွဲစိတ်မှုမတိုင်မီ (ကင်ဆာအရွယ်အစား သေးစေရန်)
- ခွဲစိတ်မှုအပြီး (ကျန်ရှိနေသော ကင်ဆာဆဲလ်များကို ဖယ်ရှားရန်နှင့် ကင်ဆာပြန်မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ရန်)
- ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးနှင့်အတူ (chemoradiotherapy) (အစောပိုင်းအဆင့်ကင်ဆာကုသရန် သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်မှုမခံယူနိုင်ပါက)
- အဆင့်မြင့်ကင်ဆာ၏ လက္ခဏာများကို ထိန်းချုပ်ရန်နှင့် သက်သာစေရန်
ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့်ကုသခြင်း (Radiotherapy)
ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် အစွမ်းမြင့် ဓာတ်ရောင်ခြည်များကို အသုံးပြုသည်။
အစာပြွန်ကင်ဆာအတွက် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးကို:
- အစောပိုင်းအဆင့်ကင်ဆာကုသရန် (များသောအားဖြင့် ကီမိုဆေးသွင်းကုသမှုနှင့်အတူ - chemoradiotherapy)
- အဆင့်မြင့်ကင်ဆာ၏ လက္ခဏာများကို ထိန်းချုပ်ရန်နှင့် သက်သာစေရန်
ပစ်မှတ်ထားဆေးဝါးများနှင့် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကုထုံး
ပစ်မှတ်ထားဆေးဝါးများနှင့် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကုထုံးတို့သည် ကင်ဆာကြီးထွားမှုကို ရပ်တန့်စေရန်နှင့် သင့်ကိုယ်ခံအားစနစ်က ကင်ဆာကို တိုက်ခိုက်နိုင်စေရန် ရည်ရွယ်သည်။
ပစ်မှတ်ထားဆေးဝါး သို့မဟုတ် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကုထုံးကို :
- ကင်ဆာသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းသို့ ပျံ့နှံ့ပါက
- ကင်ဆာကို အပြီးအပြတ်မကုသနိုင်ပါက
- ခွဲစိတ်ဖယ်ရှားပြီးနောက် ကင်ဆာပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချရန်
ကင်ဆာကို အပြီးအပြတ်မကုသနိုင်ကြောင်း ကြားရပါက
အဆင့်မြင့် အစာပြွန်ကင်ဆာရှိပါက ကုသရန် အလွန်ခက်ခဲနိုင်ပြီး ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ခြေ မရှိတော့နိုင်ပါ။
ဤအခြေအနေတွင် ကုသမှု၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ကင်ဆာ၏ပျံ့နှံ့မှုနှင့် လက္ခဏာများကို ထိန်းချုပ်ရန်နှင့် သင့်အသက်ရှည်ရှည်နေနိုင်ရန် ဖြစ်သည်။
ကင်ဆာကို မပျောက်ကင်းနိုင်ကြောင်း ကြားရခြင်းသည် အလွန်ပြင်းထန်သော သတင်းဖြစ်နိုင်သည်။ သင့်ကို palliative care team (သို့) symptom control team ဟုခေါ်သော အထူးဆရာဝန်နှင့်သူနာပြုအဖွဲ့ထံ လွှဲပြောင်းပေးသင့်သည် ။
ထိုအဖွဲ့သည် သင့်လက္ခဏာများကို ကိုင်တွယ်ရန်နှင့် သက်တောင့်သက်သာရှိစေရန် သင့်နှင့်အတူ လုပ်ဆောင်ပေးမည်။
ကာကွယ်ရန် အချက်များ
အစာပြွန်ကင်ဆာကို အမြဲတမ်းမကာကွယ်နိုင်သော်လည်း ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သော အပြောင်းအလဲများပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်သည်။
ပြုလုပ်ရန်
- အဝလွန်နေပါက ကိုယ်အလေးချိန်လျှော့ချပါ
- ပူသောအရည်များကို အနည်းငယ်အေးစေပြီးမှ သောက်ပါ (အစာပြွန်ကို မထိခိုက်စေရန်)
- အရက်သောက်သုံးမှုကို လျှော့ချပါ (တစ်ပတ်လျှင် ၁၄ ယူနစ်ထက် မပိုပါစေနှင့်)
- ဆေးလိပ်ဖြတ်ရန် ကြိုးစားပါ
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.