?unique=69552ec)
Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
အကျဥ်းချုပ်
အရိုးပွရောဂါ (Osteoporosis) ဆိုတာက အရိုးတွေကို အားနည်းစေပြီး ကျိုးလွယ်အောင် ပျော့ပြောင်းသွားစေတဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရောဂါဟာ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာမှ ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပြီး၊ မကြာခဏဆိုသလို လဲကျတာ ဒါမှမဟုတ် ရုတ်တရက်ထိခိုက်မိတာကြောင့် အရိုးကျိုးသွားမှသာ ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိတတ်ပါတယ်။
အရိုးပွရောဂါရှိသူတွေမှာ အဖြစ်များတဲ့ ထိခိုက်မှုများ::
- လက်ကောက်ဝတ်ကျိုးခြင်း
- တင်ပဆုံရိုးကျိုးခြင်း
- ကျောရိုးဆစ်ကျိုးခြင်း (ကျောရိုးမကြီးထဲက အရိုးကျိုးခြင်း)
ဒါပေမယ့်၊ တခြားအရိုးတွေမှာလည်း ကျိုးနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ - လက်မောင်း ဒါမှမဟုတ် တင်ပဆုံရိုးတွေမှာ ကျိုးတာမျိုးဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံမှာ ချောင်းဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် နှာချေတာ ကြောင့်ပင် နံရိုးကျိုးတာ ဒါမှမဟုတ် ကျောရိုးဆစ်တစ်ခုခု ပြိုကျတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အရိုးပွရောဂါဟာ အရိုးကျိုးမှသာ နာကျင်တတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်၊ ကျောရိုးဆစ်ကျိုးတာက နာတာရှည်နာကျင်မှုကို အများဆုံးဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
အရိုးကျိုးတာက အရိုးပွရောဂါရဲ့ ပထမဆုံးလက္ခဏာဖြစ်တတ်ပေမယ့်၊ တစ်ချို့သက်ကြီးရွယ်အိုတွေမှာ ကိုယ်နေဟန်ထား ကိုင်းညွှတ်လာတာ (ခါးကုန်းလာတာ) လက္ခဏာပြလာတတ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ကျောရိုးဆစ်တွေ ကျိုးသွားပြီး ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းပေးဖို့ ခက်ခဲလာတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
အရိုးပွရောဂါကို အရိုးသန်မာစေတဲ့ဆေးဝါးများ နဲ့ ကုသနိုင်ပါတယ်။
အရိုးပွရောဂါမဖြစ်ခင် အရိုးဆုံးရှုံးခြင်း (အရိုးပါးခြင်း)
အရိုးပွရောဂါ (Osteoporosis) မဖြစ်ခင် အဆင့်ကို osteopenia လို့ခေါ်ပါတယ်။ ဒီအဆင့်မှာ အရိုးသိပ်သည်းဆ စစ်ဆေးမှု (bone density scan) က သင့်မှာ အသက်အရွယ်အလိုက် ပျမ်းမျှအရိုးသိပ်သည်းဆထက် နည်းနေကြောင်း ပြသနိုင်ပေမယ့်၊ အရိုးပွရောဂါအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့ လုံလောက်တဲ့ပမာဏထိ မနည်းသေးပါဘူး။
Osteopenia ဟာ အမြဲတမ်း အရိုးပွရောဂါ (osteoporosis) ဖြစ်မလာနိုင်ပါဘူး။ ဒါက အချက်များစွာပေါ် မူတည်ပါတယ်။
သင့်တွင် အရိုးသိပ်သည်းဆနည်းရောဂါ (osteopenia) ရှိပါက သင့်အရိုးများကို ကျန်းမာနေစေရန်နှင့် အရိုးပွရောဂါ (osteoporosis) ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို လျှော့ချရန်အတွက် သင်လုပ်ဆောင်နိုင်သော အဆင့်များ ရှိပါသည်။
သင့်ဆရာဝန်က သင့်အရိုးတွေ ဘယ်လောက်အားနည်းနေသလဲနဲ့ အရိုးကျိုးနိုင်ခြေပေါ် မူတည်ပြီး၊ အရိုးပွရောဂါရှိသူတွေကို ပေးတဲ့ အရိုးသန်မာစေတဲ့ ကုသမှုတွေ ညွှန်းပေးနိုင်ပါတယ်။
ဖြစ်ပွားရသည့်အကြောင်းရင်းများ
အရိုးပွခြင်းဟာ အသက်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ ဖြစ်လေ့ရှိပေမယ့် တစ်ချို့လူတွေမှာ အရိုးပွနှုန်း ပုံမှန်ထက် ပိုမြန်ပါတယ်။ ဒါက အရိုးပွရောဂါ (osteoporosis) နဲ့ အရိုးကျိုးနိုင်ခြေ မြင့်တက်စေနိုင်ပါတယ်။
အမျိုးသမီးတွေဟာ သွေးဆုံးပြီးချိန်မှာ အရိုးဆုံးရှုံးမှု မြန်ဆန်စွာဖြစ်ပေါ်တတ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေဟာ အမျိုးသားတွေထက် အရိုးပွရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။ အထူးသဖြင့် သွေးဆုံးချိန်စောခြင်း (အသက် ၄၅ နှစ်မတိုင်မီ) ဒါမှမဟုတ် သားဥအိမ်ဖယ်ထုတ်ထားရင် ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။
အရိုးပွရောဂါဟာ အမျိုးသားတွေ၊ အသက်ငယ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ နဲ့ ကလေးတွေ မှာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အရိုးပွရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေကို မြင့်စေသော အကြောင်းရင်းများ:
- စတီးရွိုက်ဆေးပြား (steroid tablets) ကို ပမာဏများများနဲ့ ၃ လထက် ပိုသောက်ရင်။
- ရောင်ရမ်းခြင်းဆိုင်ရာ ရောဂါများ (inflammatory conditions) ဟော်မုန်းဆိုင်ရာ ရောဂါများ (hormone-related conditions) အာဟာရစုပ်ယူမှုပြဿနာများ (malabsorption problems)
- ဟော်မုန်းဆိုင်ရာ ရောဂါများ (hormone-related conditions) အာဟာရစုပ်ယူမှုပြဿနာများ (malabsorption problems)
- ဟော်မုန်းအဆင့်ကို ထိခိုက်စေတဲ့ဆေးများ (ဥပမာ - ရင်သားကင်ဆာကုသပြီးနောက် အမျိုးသမီးများ သောက်လေ့ရှိသော အန်တီ-အက်စထရိုဂျင်ဆေးများ)။
- အစာစားချင်စိတ်ပျောက်ဆုံးခြင်း (anorexia) နဲ့ အန်ထုတ်ခြင်း (bulimia) လို အစားအသောက်ပြဿနာတွေ ရှိရင်။
- ကိုယ်အလေးချိန်နည်းခြင်း (low BMI)
- ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်း မလုပ်ခြင်း
- အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း နဲ့ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း
အန္တရာယ်တိုးစေသောအကြောင်းရင်းများ
ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဟော်မုန်းများ ဟာ အရိုးဖွဲ့စည်းမှုနဲ့ ပျက်စီးမှုကို ထိန်းချုပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဟော်မုန်းထုတ်လုပ်တဲ့ ဂလင်းတွေမှာ ပြဿနာရှိရင် အရိုးပွရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။
အရိုးပွရောဂါကို ဖြစ်စေနိုင်သော ဟော်မုန်းဆိုင်ရာ ရောဂါများ:
- သိုင်းရွိုက်ဂလင်း အလွန်အကျွံအလုပ်လုပ်ခြင်း (Overactive thyroid gland)
- လိင်ဟော်မုန်းများ လျော့နည်းခြင်းအက်စထရိုဂျင် (oestrogen) (အမျိုးသမီးများ)တက်စတိုစတီရုန်း (testosterone) (အမျိုးသားများ)
- ပစ်ကျူထရီဂလင်း ပြဿနာများ (Disorders of the pituitary gland)
- ပါရာသိုင်းရွိုက်ဂလင်း အလွန်အကျွံအလုပ်လုပ်ခြင်း (Hyperparathyroidism)
အရိုးပွရောဂါနဲ့ အရိုးကျိုးနိုင်ခြေကို မြင့်စေသော အခြားအကြောင်းရင်းများ:
- မိသားစုထဲမှာ အရိုးပွရောဂါ ရှိရင်။
- မိဘတစ်ဦးဦးမှာ တင်ပါးဆုံရိုးကျိုးဖူးရင်။
- ကိုယ်အလေးချိန်ညွှန်းကိန်း (BMI) ၁၉ ထက် နည်းရင်။
- စတီးရွိုက်ဆေးပြား (steroid tablets) ကို ပမာဏများများနဲ့ ကြာရှည်သောက်ရင် (ဥပမာ - အဆစ်ရောင်ရောဂါ (arthritis) နဲ့ ပန်းနာရင်ကြပ် (asthma) အတွက်)။
- အစာစားချင်စိတ်ပျောက်ဆုံးခြင်း (anorexia) နဲ့ အန်ထုတ်ခြင်း (bulimia) လို အစားအသောက်ပြဿနာတွေ ရှိရင်။
- အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း နဲ့ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း
- အဆစ်ရောင်နာကျင်ခြင်း (rheumatoid arthritis)
- အာဟာရစုပ်ယူမှုပြဿနာများ (ဥပမာ - Celiac disease နဲ့ Crohn's disease)
- ရင်သားကင်ဆာ နဲ့ ဆီးကျိတ်ကင်ဆာ ကုသရာမှာ သုံးတဲ့ ဟော်မုန်းအဆင့်ကို ထိခိုက်စေတဲ့ဆေးများ။
- လှုပ်ရှားမှုနည်းခြင်း (ဥပမာ - အိပ်ယာထဲမှာ ကြာရှည်လှဲနေရခြင်း)။
ရောဂါရှာဖွေခြင်း
သင့်ဆရာဝန်က သင့်မှာ အရိုးပွရောဂါရှိနိုင်တယ်လို့ သံသယရှိပါက၊ FRAX သို့မဟုတ် Q-Fracture လို အွန်လိုင်းပရိုဂရမ်တွေကို အသုံးပြုပြီး သင့်ရဲ့အနာဂတ်မှာ အရိုးကျိုးနိုင်ခြေကို တွက်ချက်ပေးနိုင်ပါတယ်။
အရိုးသိပ်သည်းဆ စစ်ဆေးမှု (DEXA Scan)
ဆရာဝန်က သင့်ကို အရိုးသိပ်သည်းဆ စစ်ဆေးမှု (DEXA Scan) လုပ်ဖို့ ညွှန်းပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒီစစ်ဆေးမှုက သင့်အရိုးတွေရဲ့ သန်မာမှုကို တိုင်းတာပေးပြီး၊ ၁၀ မိနစ်မှ ၂၀ မိနစ်အတွင်း ပြီးမြောက်နိုင်တဲ့ နာကျင်မှုမရှိတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်ပါတယ်။
သင့်အရိုးသိပ်သည်းဆကို ကျန်းမာတဲ့ လူငယ်တစ်ယောက်ရဲ့ အရိုးသိပ်သည်းဆ နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ပါတယ်.
ဒီကွာခြားချက်ကို Standard Deviation (SD) လို့ခေါ်တဲ့ စံချဲ့ကိန်းနဲ့ တွက်ချက်ပြီး၊ T Score လို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။
Standard Deviation ဆိုတာက ပျမ်းမျှတန်ဖိုး ဒါမှမဟုတ် မျှော်မှန်းတန်ဖိုးကို အခြေခံပြီး ကွဲလွဲမှုကို တိုင်းတာတဲ့ နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။:
- T Score က -1 SD အထက် ဆိုရင် ပုံမှန်ဖြစ်ပါတယ်။
- T Score က -1 နဲ့ -2.5 SD ကြား ဆိုရင် အရိုးဆုံးရှုံးမှုရှိတယ်လို့ သတ်မှတ်ပြီး၊ osteopenia (အရိုးပါးခြင်း) လို့ ခေါ်ပါတယ်
- T Score က -2.5 SD အောက် ဆိုရင် အရိုးဆုံးရှုံးမှုရှိတယ်လို့ သတ်မှတ်ပြီး၊ osteoporosis (အရိုးပွခြင်း) လို့ ခေါ်ပါတယ်။
ကုသမှုရွေးချယ်စရာများ
အရိုးပွရောဂါကုသမှုဟာ အဓိကအားဖြင့် အရိုးကျိုးခြင်းကို ကုသခြင်းနှင့် ကာကွယ်ခြင်း အရိုးများကို သန်မာစေသော ဆေးဝါးများ သောက်သုံးခြင်း တို့အပေါ် အခြေခံပါတယ်။
သင့်ကို ကုသမှုပေးဖို့ လိုအပ်သလားဆိုတာကို အနာဂတ်မှာ အရိုးကျိုးနိုင်ခြေ (fracture risk) အပေါ် မူတည်ပြီး ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကို သင့်ရဲ့ အသက် လိင် အရိုးသိပ်သည်းဆ စစ်ဆေးမှု (DEXA Scan) ရလဒ် စတဲ့ အချက်တွေကို အခြေခံပြီး တွက်ချက်ပါတယ်။
သင့်မှာ ကုသမှုလိုအပ်ပါက၊ သင့်ဆရာဝန်က အန္တရာယ်အကင်းဆုံးနဲ့ အထိရောက်ဆုံး ကုသမှုအစီအစဉ် ကို အကြံပြုပေးပါလိမ့်မယ်။
ကာကွယ်ရန်အချက်များ
အရိုးပွရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိရင် သင့်အရိုးတွေ ကျန်းမာသန်စွမ်းအောင် အောက်ပါအချက်တွေကို လိုက်နာသင့်ပါတယ်။:
- ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပါ။လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်းက အရိုးတွေကို သန်မာစေပါတယ်။
- ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်စွာ စားသုံးပါ ကယ်လ်စီယမ် နဲ့ ဗီတာမင် D ကြွယ်ဝတဲ့ အစားအစာတွေ စားပါ။
- ဗီတာမင် D ဖြည့်စွက်ဆေး တစ်နေ့ ၁၀ မိုက်ခရိုဂရမ် (10 micrograms) သောက်ပါ။
- နေထိုင်မှုပုံစံ ပြောင်းလဲပါ ဆေးလိပ်ဖြတ်ပါ - ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းက အရိုးတွေကို အားနည်းစေပါတယ်။ အရက်သောက်သုံးမှု လျှော့ချပါ - အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်းက အရိုးပွရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေကို မြင့်တက်စေပါတယ်။. consumption
အရိုးပွရောဂါ (Osteoporosis) ဖြင့် နေထိုင်ခြင်း
အရိုးပွရောဂါရှိကြောင်း ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိပါက၊ လဲကျခြင်းမှ ကာကွယ်ဖို့ အရိုးပွရောဂါရှိကြောင်း ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိပါက၊ လဲကျခြင်းမှ ကာကွယ်ဖို့ အောက်ပါအချက်တွေကို လိုက်နာနိုင်ပါတယ်: အိမ်တွင်းအန္တရာယ်များကို ရှင်းလင်းပါ (ဥပမာ - ကြမ်းပြင်မှာ ပစ္စည်းတွေ မကျန်အောင် သိမ်းဆည်းပါ) မျက်စိစစ်ဆေးမှုနဲ့ နားစစ်ဆေးမှုတွေ ပုံမှန်ပြုလုပ်ပါ :
အရိုးကျိုးပြီးနောက် သက်သာစေဖို့ အောက်ပါနည်းလမ်းတွေကို စမ်းကြည့်နိုင်ပါတယ် :
- နာကျင်မှုသက်သာစေသော ဆေးများ (painkillers)
- ပူနွေးသော နှင့် အေးမြသော ကုထုံးများ (ဥပမာ - ရေနွေးဖြင့် ရေချိုးခြင်း၊ ရေခဲအိတ်ကပ်ခြင်း)
- စိတ်ဖိစီးမှုလျှော့ချသော နည်းလမ်းများ (ဥပမာ - စိတ်လျှော့ခြင်း၊ တရားထိုင်ခြင်း)
အရိုးပွရောဂါလို နာတာရှည်ရောဂါနဲ့ နေထိုင်ရတာကို စိုးရိမ်နေပါက၊ သင့်ရဲ့ ဆရာဝန် သို့မဟုတ် သူနာပြု နဲ့ တိုင်ပင်ပါ။ သူတို့က သင့်ရဲ့မေးခွန်းတွေကို ဖြေဆိုပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
တစ်ခါတစ်ရံမှာ လေ့ကျင့်သင်ကြားထားသော စိတ်ပညာရှင် (counsellor or psychologist) နဲ့ ဆွေးနွေးတာ၊ ဒါမှမဟုတ် အရိုးပွရောဂါရှိသူများနဲ့ အတွေ့အကြုံမျှဝေတာက သင့်ကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.