?unique=23b7917)
Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများ
အကျဥ်းချုပ်
အသားအရေကုတ်ဖဲ့သောရောဂါ (Skin Picking Disorder) ကို dermatillomania ဒါမှမဟုတ် excoriation disorder လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။ ဒါဟာ သင့်အသားအရေကို ကုတ်ဖဲ့တာကို မရပ်တန့်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကူညီနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ ရှိပေမဲ့ တချို့လူတွေကတော့ ပညာရှင်ရဲ့ ကုသမှုကို လိုအပ်နိုင်ပါတယ်။
လက္ခဏာများ
လူအများစုက တစ်ခါတလေ သူတို့ရဲ့ အသားအရေကို ကုတ်ဖဲ့တတ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အောက်ပါအချက်တွေရှိရင် သင့်မှာ အသားအရေကုတ်ဖဲ့သောရောဂါ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
- သင့်အသားအရေကို ကုတ်ဖဲ့တာကို မရပ်တန့်နိုင်ခြင်း။
- သင့်အသားအရေကို ကုတ်ဖဲ့ခြင်းဖြင့် ပြတ်ရှခြင်း၊ သွေးထွက်ခြင်း သို့မဟုတ် ဒဏ်ရာရခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်စေခြင်း။
- မှဲ့များ၊ တင်းတိပ်များ၊ အစက်အပြောက်များ သို့မဟုတ် အမာရွတ်များကို "ချောမွေ့အောင်" သို့မဟုတ် "perfect ဖြစ်အောင်" ကြိုးစား၍ ကုတ်ဖဲ့ခြင်း။
- သင့်အသားအရေကို ကုတ်ဖဲ့နေတာကို အမြဲတမ်း သတိမထားမိခြင်း။
- သင့်အသားအရေကို ကုတ်ဖဲ့နေတာကို အမြဲတမ်း သတိမထားမိခြင်း။
သင့်လက်ချောင်းများ၊ လက်သည်းများ၊ သွားများ ဒါမှမဟုတ် ဇာဂနာ၊ ဆံထိုး ဒါမှမဟုတ် ကတ်ကြေးလိုမျိုး ကိရိယာတွေနဲ့ သင့်အသားအရေကို ကုတ်ဖဲ့နိုင်ပါတယ်။
ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းရင်းများ
အသားအရေကုတ်ဖဲ့သောရောဂါဟာ အစွဲအလမ်းကြီးပြီး အပြုအမူထပ်ခါတလဲလဲ ပြုလုပ်သောရောဂါ (obsessive compulsive disorder) နဲ့ ဆက်စပ်နေပါတယ်။ ဒီရောဂါမှာ လူတစ်ဦးဟာ သီးခြားလုပ်ဆောင်ချက်တစ်ခုကို လုပ်ဆောင်တာကို သူတို့ကိုယ်တိုင် မရပ်တန့်နိုင်ပါဘူး။
ဒါကို အောက်ပါအချက်တွေက အစပျိုးပေးနိုင်ပါတယ်။ :
- ငြီးငွေ့ခြင်း
- စိတ်ဖိစီးမှု သို့မဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှု
- အပြစ်ရှိတယ်လို့ ခံစားရခြင်း သို့မဟုတ် ရှက်ရွံ့ခြင်းကဲ့သို့သော အဆိုးမြင်စိတ်ခံစားမှုများ
- ဝက်ခြံ သို့မဟုတ် နှင်းခူကဲ့သို့သော အသားအရေအခြေအနေများ
- လူနာက ဖယ်ရှားပစ်ချင်တဲ့ အခြားအပြစ်အနာအဆာများ (ဒါတွေက တခြားသူတွေအတွက် သတိမထားမိနိုင်တာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်)
ဒါကို တစ်ခါတလေ ခန္ဓာကိုယ်အာရုံခံ ထပ်ခါတလဲလဲ ပြုလုပ်သော အပြုအမူ (body-focused repetitive behaviour) လို့ ခေါ်ပြီး ဆံပင်ဆွဲနုတ်သောရောဂါ (repetitive hair pulling disorder - trichotillomania) နဲ့ ဆင်တူပါတယ်။
ဒါ့အပြင် လူတစ်ဦးရဲ့ ရုပ်ရည်သွင်ပြင်နဲ့ပတ်သက်ပြီး လွန်ကဲစွာ စိုးရိမ်ပူပန်နေတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ပုံပျက်ယွင်းမှုရောဂါ (body dysmorphic disorder) ကဲ့သို့သော အခြားသော အစွဲအလမ်းကြီးပြီး ထပ်ခါတလဲလဲ ပြုလုပ်သောရောဂါများနှင့်လည်း ဆက်စပ်နေပါတယ်။
အသားအရေကုတ်ဖဲ့သောရောဂါရှိသူတွေဟာ အခြားသော အစွဲအလမ်းကြီးပြီး ထပ်ခါတလဲလဲ ပြုလုပ်သောရောဂါများလည်း ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒါတွေက သီးခြားစီ စစ်ဆေးမှုနဲ့ ကုသမှု လိုအပ်နိုင်ပါတယ်။
ကုသမှု ရွေးချယ်စရာများ
အသားအရေကုတ်ဖဲ့သောရောဂါရှိရင် သင်ကိုယ်တိုင် ကြိုးစားနိုင်တဲ့ အရာများ
သင့်မှာ အသားအရေကုတ်ဖဲ့သောရောဂါရှိနေရင် ကူညီနိုင်တဲ့ အရာတွေ ရှိပါတယ်။
လုပ်ဆောင်သင့်သည်များ
- လက်တွေကို အလုပ်ရှုပ်နေအောင် ထားပါ – ဘောလုံးပျော့တစ်ခုကို ညှစ်တာ ဒါမှမဟုတ် လက်အိတ်ဝတ်တာမျိုး လုပ်ကြည့်ပါ။
- သင့်အသားအရေကို ဘယ်အချိန်နဲ့ ဘယ်နေရာမှာ အများဆုံး ကုတ်ဖဲ့တတ်လဲဆိုတာ ခွဲခြားသိရှိပြီး ဒီအစပျိုးမှုတွေကို ရှောင်ရှားဖို့ ကြိုးစားပါ။
- ကုတ်ဖဲ့ချင်စိတ် ဖြစ်ပေါ်တဲ့အခါတိုင်း ပိုပြီးကြာကြာ ခုခံနိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။
- ကုတ်ဖဲ့ချင်စိတ် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အခါ သင့်အသားအရေကို ဂရုစိုက်ပါ – ဥပမာ- moisturizer လိမ်းပါ။
- တခြားသူတွေကို ပြောပြပါ – သူတို့က သင်ကုတ်ဖဲ့နေတာကို သိရှိအောင် ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။
- ပိုးဝင်ခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် သင့်အသားအရေကို သန့်ရှင်းအောင် ထားပါ။
မလုပ်သင့်သည်များ
- လက်သည်းရှည် မထားပါနှင့် – တိုတိုညှပ်ထားပါ။
- ဇာဂနာနဲ့ ဆံထိုးလိုမျိုး ပစ္စည်းတွေကို လွယ်လွယ်ကူကူ ယူလို့ရတဲ့ နေရာတွေမှာ မထားပါနဲ့။
အသားအရေကုတ်ဖဲ့သောရောဂါအတွက် စကားပြောကုထုံး (Talking therapy)
စကားပြောကုထုံးဟာ လက်ရှိမှာ အသားအရေကုတ်ဖဲ့တဲ့ အပြုအမူကို ပြောင်းလဲဖို့ ကူညီပေးနိုင်တဲ့ ထိရောက်တဲ့ ကုသမှုတစ်ခုလို့ ယူဆပါတယ်။
အသားအရေကုတ်ဖဲ့သောရောဂါအတွက် အဖြစ်များဆုံး စကားပြောကုထုံး အမျိုးအစားကတော့ သိမြင်မှုဆိုင်ရာ အပြုအမူကုထုံး (cognitive behavioural therapy) ဖြစ်ပြီး အကျင့်ဆိုး ပြောင်းလဲရေး လေ့ကျင့်မှု (habit reversal training) လို့ခေါ်တဲ့ နည်းစနစ်တစ်ခု ပါဝင်နိုင်ပါတယ်။
အကျင့်ဆိုး ပြောင်းလဲရေး လေ့ကျင့်မှုက သင့်ကို အောက်ပါအချက်တွေနဲ့ ကူညီပေးပါတယ်။
- သင့်အသားအရေ ကုတ်ဖဲ့တာနဲ့ ဘာက အစပျိုးပေးလဲဆိုတာကို ပိုမိုသိရှိနားလည်စေခြင်း။
- အသားအရေ ကုတ်ဖဲ့တာကို ထိခိုက်မှုနည်းတဲ့ အပြုအမူတစ်ခုနဲ့ အစားထိုးခြင်း။
အသားအရေကုတ်ဖဲ့သောရောဂါအတွက် ဆေးဝါးများ (Medicines)
သင့်ဆရာဝန်တွေက သင့်ရဲ့ အသားအရေ ကုတ်ဖဲ့တဲ့ အပြုအမူကို ထိန်းချုပ်ဖို့ ကူညီဖို့ ဆေးဝါးအချို့ကို အကြံပြုနိုင်ပါတယ်။
ဒါကို GP (အထွေထွေရောဂါကု ဆရာဝန်) က ညွှန်ကြားနိုင်ပေမဲ့ များသောအားဖြင့် အထူးကုဆရာဝန် (psychiatrist) က ညွှန်ကြားတတ်ပါတယ်။
ဆရာဝန်နှင့် ပြသရန် အချိန်
အောက်ပါအခြေအနေတွေမှာ GP ကို ပြသပါ။ :
- သင့်အသားအရေကို ကုတ်ဖဲ့တာကို မရပ်တန့်နိုင်ခြင်း။
- သင့်အသားအရေကို ကုတ်ဖဲ့ခြင်းဖြင့် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း မကျက်နိုင်တဲ့ ပြတ်ရှဒဏ်ရာတွေလိုမျိုး ပြင်းထန်တဲ့ ပျက်စီးမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်စေခြင်း။
- အသားအရေ ကုတ်ဖဲ့တာက သင့်ကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိတ်ဆင်းရဲစေတာ ဒါမှမဟုတ် သင့်နေ့စဉ်ဘဝကို ထိခိုက်စေခြင်း။
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.