Written & Reviewed by Clinics Asia Healthcare Team | Learn more about our expert review process.
အကျဥ်းချုပ်
- သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာ (Thyroid Cancer) သည် သိုင်းရွိုက်ဂလင်း (thyroid gland) တွင် ဖြစ်ပွားသော ကင်ဆာတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။
- သိုင်းရွိုက်ဂလင်းသည် လည်ပင်းရှေ့ဘက်၊ အောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသော ဂလင်းငယ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ဟော်မုန်းများထုတ်လုပ်ပေးကာ အစာခြေခြင်း၊ ကြွက်သားများနှင့် နှလုံးလုပ်ဆောင်ချက်များကို ကူညီပေးပါသည်။
- သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာ သည် အမျိုးသမီးများတွင် အမျိုးသားများထက် ပိုမိုဖြစ်ပွားလေ့ရှိပါသည်။
- ဤကင်ဆာ၏ ပြင်းထန်မှုသည် ကင်ဆာအမျိုးအစား၊ အရွယ်အစား၊ ပျံ့နှံ့မှုရှိ/မရှိနှင့် သင့်ကျန်းမာရေးအခြေအနေတို့အပေါ် မူတည်ပါသည်။
လက္ခဏာများ
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာ၏ အဓိကလက္ခဏာများ
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာ၏ လက္ခဏာများတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်နိုင်ပါသည်:
- လည်ပင်းရှေ့ဘက်၊ အောက်ပိုင်းတွင် အလုံးတစ်ခုစမ်းမိခြင်း - ဤအလုံးသည် မာကျောပြီး၊ ဖြည်းဖြည်းချင်း ကြီးလာကာ နာကျင်မှုမရှိပါ။
- အသံပြောင်းခြင်း (အသံဝင်ခြင်း)
- လည်ချောင်းနာခြင်း
- မျိုချရခက်ခြင်း သို့မဟုတ် အသက်ရှုရခက်ခြင်း
- လည်ပင်းရှေ့ဘက်တွင် နာကျင်မှု သို့မဟုတ် တစ်ခုခုဖိထားသကဲ့သို့ ခံစားရခြင်း
အခြားလက္ခဏာများ :
- မျက်နှာနီရဲခြင်း (flushing) - အသားညိုသော သို့မဟုတ် အသားမည်းသူများတွင် သိသာမှုနည်းနိုင်ပါသည်။
- ဝမ်းပျော့ခြင်း သို့မဟုတ် ဝမ်းလျှောခြင်း
- ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း
- ချောင်းဆိုးခြင်း
သင့်တွင် သိုင်းရွိုက်ရောဂါ (thyroid condition) ရှိပါက (ဥပမာ - သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကြီးခြင်း - goitre)၊ ဤလက္ခဏာများကို ပုံမှန်ကြုံတွေ့နေရနိုင်ပါသည်။
သို့သော်၊ သင့်လက္ခဏာများ ပြောင်းလဲလာပါက၊ ပိုဆိုးလာပါက သို့မဟုတ် ပုံမှန်မဟုတ်ပါက၊ ဆရာဝန်နှင့် ပြသစစ်ဆေးရန် အရေးကြီးပါသည်။
အရေးကြီးသော အချက်
ဤလက္ခဏာများသည် အလွန်အဖြစ်များပြီး၊ အခြားရောဂါများကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
ထို့ကြောင့် ဤလက္ခဏာများရှိပါက သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာဖြစ်နေသည်ဟု သေချာပေါက် မဆိုလိုပါ။ သို့သော်၊ ဆရာဝန်နှင့် စစ်ဆေးရန် အရေးကြီးပါသည်။
အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော်၊ ကင်ဆာကြောင့်ဖြစ်ပါက၊ စောစောသိရှိပါက ကုသရန် ပိုမိုလွယ်ကူသောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။
ရောဂါရှာဖွေခြင်း
ဆရာဝန်သည် သင့်လည်ပင်းကို စမ်းသပ်ပြီး၊ သွေးစစ်ဆေးမှု (blood test) ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ပေးနိုင်ပါသည်။
အထူးကုဆရာဝန်ထံ လွှဲပေးခြင်း
ဆရာဝန်က သင့်တွင် ကင်ဆာလက္ခဏာများရှိနိုင်သည်ဟု သံသယရှိပါက၊ သင့်အား အရေးပေါ်စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် သို့မဟုတ် ဆေးရုံရှိ အထူးကုဆရာဝန်ထံ လွှဲပေးနိုင်ပါသည်။ ဤသို့လွှဲပေးခြင်းသည် သင့်တွင် ကင်ဆာရှိနေသည်ဟု သေချာပေါက် မဆိုလိုပါ။
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာအတွက် အဓိက စစ်ဆေးမှုများ
ဆရာဝန်က သင့်အား အထူးကုဆရာဝန်ထံ လွှဲပေးပါက၊ သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာရှိ/မရှိ စစ်ဆေးရန် အောက်ပါစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်
စစ်ဆေးမှုများ:
- သွေးစစ်ဆေးမှု (blood tests)
- လည်ပင်းအား အယ်ထရာဆောင်း ရိုက်ခြင်း (ultrasound scan)
- သိုင်းရွိုက်ဂလင်းမှ အသားစနမူနာ ထုတ်ယူစစ်ဆေးခြင်း (biopsy) - ကင်ဆာရှိ/မရှိ စစ်ဆေးရန် ဆေးထိုးအပ်ဖြင့် အသားစနမူနာ ထုတ်ယူပါသည်။
ဤစစ်ဆေးမှုအားလုံးကို ပြုလုပ်ရန် မလိုအပ်ပါ။
စစ်ဆေးမှုရလဒ်များ ရယူခြင်း
စစ်ဆေးမှုရလဒ်များကို ရရှိရန် ၂ ပတ်ခန့် ကြာနိုင်ပါသည်။
ရလဒ်များ မြန်မြန်မရသေးပါက စိတ်ပူစရာမလိုပါ။ ရလဒ်နောက်ကျခြင်းသည် ပြဿနာတစ်ခုခုရှိနေသည်ဟု သေချာပေါက် မဆိုလိုပါ။
စိတ်ပူပါက ဆေးရုံ သို့မဟုတ် ဆရာဝန်ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းနိုင်ပါသည်။ သူတို့က သင့်အား အခြေအနေအပ်ဒိတ်ပေးနိုင်ပါလိမ့်မည်။
အထူးကုဆရာဝန်က ရလဒ်များ၏ အဓိပ္ပာယ်နှင့် နောက်လုပ်ဆောင်ရမည့် အဆင့်များကို ရှင်းပြပေးပါလိမ့်မည်။ စိတ်အားပေးရန် မိသားစုဝင် သို့မဟုတ် မိတ်ဆွေတစ်ဦးကို ခေါ်ဆောင်လာရန် အကြံပြုပါသည်။
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာရှိကြောင်း သိရှိပါက
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာရှိကြောင်း သိရှိပါက၊ စိတ်လှုပ်ရှားပူပန်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါသည်။ နောက်လုပ်ဆောင်ရမည့် အဆင့်များနှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ ရှိနိုင်ပါသည်။
ဆေးခန်းသို့ သွားရောက်သည့်အခါတွင် စိတ်အားပေးရန် မိသားစုဝင် သို့မဟုတ် မိတ်ဆွေတစ်ဦးကို ခေါ်ဆောင်လာရန် အကြံပြုပါသည်။
သင့်အား ရောဂါရှာဖွေခြင်း၊ ကုသခြင်းနှင့် နောက်ပိုင်းအဆင့်များတွင် အထူးကုဆရာဝန်များ၊ သူနာပြုများပါဝင်သော အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က စောင့်ရှောက်ပေးပါလိမ့်မည်။
သင့်အဖွဲ့တွင် သူနာပြုအထူးကု (clinical nurse specialist) ပါဝင်ပြီး၊ ကုသမှုအတွင်း နှင့် ကုသမှုပြီးနောက် သင့်အား အဓိက ကူညီပေးမည့်သူဖြစ်ပါသည်။
သင့်တွင် မေးခွန်းများရှိပါက သူတို့ကို မေးမြန်းနိုင်ပါသည်။
နောက်လုပ်ဆောင်ရမည့် အဆင့်များ
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာရှိကြောင်း သိရှိပါက၊ ပိုမိုစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
ဤစစ်ဆေးမှုများသည် ကင်ဆာ၏ အရွယ်အစားနှင့် ပျံ့နှံ့မှု (stage) ကို သိရှိရန် ကူညီပေးပါလိမ့်မည်။
အောက်ပါစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်နိုင်ပါသည်:
- CT scan, MRI scan သို့မဟုတ် PET scan ကဲ့သို့သော ရိုက်ခြင်းများ
- ပါးစပ်မှတစ်ဆင့် ပြွန်ငယ်တစ်ခုကို လည်ချောင်းထဲသို့ ထည့်ကာ အသံအိုးများကို စစ်ဆေးခြင်း
ဤစစ်ဆေးမှုအားလုံးကို ပြုလုပ်ရန် မလိုအပ်ပါ။
အထူးကုဆရာဝန်များသည် ဤစစ်ဆေးမှုရလဒ်များကို အသုံးပြု၍ သင့်အတွက် အကောင်းဆုံးကုသမှုအစီအစဉ်ကို ဆုံးဖြတ်ပါလိမ့်မည်။
ကုသမှု
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာ၏ အဓိက ကုသမှုများ
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာသည် များသောအားဖြင့် ကုသလို့ရပါသည်။
သင့်အတွက် ကုသမှုအမျိုးအစားသည် အောက်ပါအချက်များပေါ် မူတည်ပါသည်:
- သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာ၏ အရွယ်အစားနှင့် အမျိုးအစား
- ကင်ဆာပျံ့နှံ့မှု ရှိ/မရှိ
- သင့်ကျန်းမာရေးအခြေအနေ
ကုသမှုတွင် များသောအားဖြင့် ခွဲစိတ်ကုသမှု ပါဝင်ပြီး၊ ဟော်မုန်းကုထုံး၊ ရေဒီယိုသတ္တိကြွအိုင်အိုဒင်း ကုသမှု၊ ပစ်မှတ်ထားဆေးဝါးများ၊ ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး သို့မဟုတ် ကီမိုဆေးသွင်းကုထုံး တို့လည်း ပါဝင်နိုင်ပါသည်။
သင့်အား စောင့်ရှောက်မည့် အထူးကုအဖွဲ့က:
- ကုသမှုများ၊ ၎င်းတို့၏ အကျိုးကျေးဇူးများနှင့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို ရှင်းပြပေးပါလိမ့်မည်။
- work with you to create a treatment plan that's best for you
- ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် ကူညီပေးပါလိမ့်မည်။
ကုသမှုအတွင်း နှင့် ကုသမှုပြီးနောက် ပုံမှန်စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ပါလိမ့်မည်။ စစ်ဆေးမှုများနှင့် scan ရိုက်ခြင်းများလည်း ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။
သင့်တွင် စိုးရိမ်စရာလက္ခဏာများ သို့မဟုတ် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ရှိပါက၊ အထူးကုဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ပါ။ နောက်စစ်ဆေးမှုအထိ စောင့်စရာမလိုပါ။
ခွဲစိတ်ကုသမှု (Surgery)
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာအတွက် အသုံးများသော ကုသမှုမှာ ခွဲစိတ်ကုသမှု ဖြစ်ပါသည်။
ကင်ဆာ၏ အမျိုးအစားနှင့် အဆင့်ပေါ် မူတည်၍ အောက်ပါတို့ ပြုလုပ်နိုင်ပါသည် :
- သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုလုံးဖယ်ရှားခြင်း (total thyroidectomy)
- သိုင်းရွိုက်ဂလင်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ဖယ်ရှားခြင်း (partial thyroidectomy or lobectomy)
ခွဲစိတ်မှုအတွင်း၊ ကင်ဆာပျံ့နှံ့နိုင်သည့် လည်ပင်းရှိ ပြန်ရည်ကျိတ်များ (lymph nodes) ကိုလည်း ဖယ်ရှားနိုင်ပါသည်။
ဟော်မုန်းကုထုံး (Hormone Therapy)
သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုလုံးဖယ်ရှားပါက၊ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းမှ ထုတ်လုပ်သော ဟော်မုန်းများကို အစားထိုးရန် ဟော်မုန်းဆေးပြား သောက်သုံးရန် လိုအပ်ပါသည်။
ဤကုသမှုသည် ကင်ဆာပြန်ဖြစ်ခြင်းကို ကာကွယ်ရာတွင်လည်း ကူညီပေးပါသည်။
သိုင်းရွိုက်ဂလင်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ဖယ်ရှားပါကလည်း ဟော်မုန်းဆေးပြား သောက်သုံးရန် လိုအပ်နိုင်ပါသည်။
ရေဒီယိုသတ္တိကြွအိုင်အိုဒင်း ကုသမှု (Radioactive Iodine Treatment)
ရေဒီယိုသတ္တိကြွအိုင်အိုဒင်း ကုသမှုသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် ရေဒီယိုသတ္တိကြွမှုကို အသုံးပြုပါသည်။
ဤကုသမှုတွင် ရေဒီယိုသတ္တိကြွပစ္စည်းအနည်းငယ်ပါသော ဆေးပြား သို့မဟုတ် အရည်ကို သောက်သုံးရပါသည်။
ဤကုသမှုကို အောက်ပါအခြေအနေများတွင် အသုံးပြုနိုင်ပါသည်:
- ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ကျန်ရှိနေနိုင်သော ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် သို့မဟုတ် ကင်ဆာပြန်မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ရန်
- ကင်ဆာပြန်ဖြစ်ပါက သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းသို့ ပျံ့နှံ့ပါက
ပစ်မှတ်ထားဆေးဝါးများ (Targeted Medicines)
ပစ်မှတ်ထားဆေးဝါးများသည် ကင်ဆာဆဲလ်များ ကြီးထွားမှုကို ရပ်တန့်ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
ဤကုသမှုကို အောက်ပါအခြေအနေများတွင် အသုံးပြုနိုင်ပါသည်:
- အခြားကုသမှုများ မဖြစ်နိုင်ပါက သို့မဟုတ် အကျိုးမရှိတော့ပါက
- ကင်ဆာသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းသို့ ပျံ့နှံ့ပါက
ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး (Radiotherapy)
ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် စွမ်းအင်မြင့် ရောင်ခြည်များကို အသုံးပြုပါသည်။
ဤကုသမှုကို အောက်ပါအခြေအနေများတွင် အသုံးပြုနိုင်ပါသည် :
- ခွဲစိတ်၍ ကင်ဆာကို ဖယ်ရှားရန် မဖြစ်နိုင်ပါက
- ကင်ဆာသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းသို့ ပျံ့နှံ့ပါက
ကီမိုဆေးသွင်းကုထုံး (Chemotherapy)
ကီမိုဆေးသွင်းကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် ဆေးဝါးများကို အသုံးပြုပါသည်။
သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာအတွက် များသောအားဖြင့် အသုံးမပြုသော်လည်း၊ ကင်ဆာပြန်ဖြစ်ပါက သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းသို့ ပျံ့နှံ့ပါက အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။
ဆရာဝန်နှင့်ပြသ ရန်အချိန်
အောက်ပါလက္ခဏာများရှိပါက ဆရာဝန်နှင့် ပြသပါ :
- လည်ပင်းတွင် အလုံးတစ်ခုစမ်းမိပါက - အလုံးအသစ်ဖြစ်နိုင်သလို၊ ရှိပြီးသားအလုံး ကြီးလာပါက
- အသံဝင်ခြင်း၊ လည်ချောင်းနာခြင်း သို့မဟုတ် ချောင်းဆိုးခြင်း ၃ ပတ်ထက်ပိုကြာပါက
- လည်ပင်းရှေ့ဘက်တွင် နာကျင်မှု သို့မဟုတ် တစ်ခုခုဖိထားသကဲ့သို့ ခံစားရပါက
အရေးပေါ် ဆရာဝန်နှင့် ချက်ချင်းပြသပါ :
- မျိုချရခက်ခြင်း သို့မဟုတ် အသက်ရှုရခက်ခြင်း ဖြစ်ပါက
Our content undergoes a thorough process of research, writing, peer review, and rigorous checks and approvals. It is designed for educational purposes and is freely accessible for individual patients to read and share. For detailed information regarding usage, copyright, and disclaimers, please visit our Terms & Conditions page.