သားအိမ်အလုံးအကျိတ် (Endometriosis)

လက္ခဏာများ

သားအိမ်အနီးတဝိုက်တွင် အဖြစ်များပြီး မျိုးဥအိမ်၊ သားဥပြွန်နှင့် တင်ပါးဆုံရိုးအတွင်းနံရံများတွင် တွေ့ရတတ်သည်။

ဆီးအိမ်၊ အူမကြီးကဲ့သို့သော အခြားအင်္ဂါများကိုလည်း ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။ ရှားရှားပါးပါး ရင်ဘတ်ကဲ့သို့ နေ ရာများ တွင်လည်း တွေ့ရတတ်သည်။

ရာသီလာစဉ်တွင် အလုံးအကျိတ်များ ပေါက်ကွဲသွေးထွက်သော်လည်း ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပသို့ မထွက်နိုင်သောအခါ လက္ခဏာများ ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။

ရာသီလာစဉ် လက္ခဏာများ:

• ပုံမှန်လှုပ်ရှားမှုများကို ဟန့်တားသည်အထိ ပြင်းထန်သော အောင့်ခြင်း
• တစ်နာရီမှ နှစ်နာရီတစ်ကြိမ် လစဉ်သုံးပစ္စည်း လဲလှယ်ရသည်အထိ သွေးဆင်းများခြင်း
• ဝမ်းသွားစဉ် သို့မဟုတ် ဆီးသွားစဉ် နာကျင်ခြင်း

ရာသီစက်ဝန်းတစ်လျှောက် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော လက္ခဏာများ:

• ဝမ်းဗိုက်အောက်ပိုင်းနှင့် ခါးနာခြင်း
• လိင်ဆက်ဆံစဉ် သို့မဟုတ် ပြီးနောက် နာကျင်ခြင်း
• အလွန်အမင်း မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း
• ရင်ဘတ်နာခြင်း/သွေးပါခြင်း (အသက်ရှူမဝခြင်း၊ ချောင်းဆိုးသွေးပါခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်)

ကိုယ်ဝန်ဆောင်ရခက်ခြင်း၊စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း

ရာသီစတင်သည့် အရွယ်မှ သွေးဆုံးချိန်အထိ အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများတွင် အဖြစ်များပြီး ရာသီလာသော မည်သူမဆို ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

သားအိမ်အလုံးအကျိတ်ရောဂါ (Endometriosis) ကို ရှာဖွေအတည်ပြုရန် အချိန်ကြာတတ်ပြီး များစွာသော စစ်ဆေးမှုများ လိုအပ်နိုင်ပါသည်။

ဤရောဂါ၏ လက္ခဏာများသည် အခြားရောဂါများနှင့် ဆင်တူနေနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာ:

• သားအိမ်ကြွက်သားအတွင်း တစ်ရှူးပွားခြင်း (Adenomyosis)
• သားအိမ်အလုံးအကျိတ် (Fibroids)
• တင်ပါးဆုံရောင်ရမ်းရောဂါ (Pelvic Inflammatory Disease)
• အူလမ်းကြောင်းလှုပ်ရှားမှုမမှန်ရောဂါ (Irritable Bowel Syndrome)

ဆရာဝန်က သင့်လက္ခဏာများကို မေးမြန်းပြီး အောက်ပါစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်:

• ကိုယ်ခန္ဓာစစ်ဆေးခြင်း (ယောနိအတွင်းပိုင်းစစ်ဆေးခြင်းအပါအဝင်) - ဝမ်းဗိုက်နှင့် တင်ပါးဆုံဧရိယာကို စစ်ဆေးရန်
• သွေးစစ်ဆေးခြင်း

ဆရာဝန်အား အချက်အလက်များ ပြည့်ပြည့်စုံစုံပေးပါ

သားအိမ်အလုံးအကျိတ်ရှိနိုင်သည်ဟု သံသယရှိပါက ဆရာဝန်က:

• နောက်ထပ်စစ်ဆေးမှုများအတွက်သားဖွား နှင့် မီးယပ်အထူးကု (Gynaecologist) ထံ လွှဲပေးနိုင်သည်
• လက္ခဏာများသက်သာစေရန် ဆေးဝါးများ ညွှန်းပေးနိုင်သည်

နောက်ထပ်စစ်ဆေးမှုများ

နောက်ထပ်စစ်ဆေးမှုများ:တွင် 

• an ultrasound scan – this may be an internal vaginal scan
• လာပါရိုစကုပ်ပြုလုပ်ခြင်း (ဝမ်းဗိုက်တွင် အသေးစားခွဲပြီး ကင်မရာထည့်စစ်ဆေးခြင်း) - ရောဂါရှိ/မရှိ အတည်ပြုနိုင်သည်

လာပါရိုစကုပ်ပြုလုပ်စဉ်တွင် ဆရာဝန်များက အလုံးအကျိတ်များကို ဖယ်ရှားပေးနိုင်ပါသည်။

ကုသမှုနည်းလမ်းများ

သားအိမ်အလုံးအကျိတ် (Endometriosis) ဖြစ်ရသည့် အကြောင်းရင်းကို အတိအကျမသိရသေးပါ။ လက်ရှိတွင် လုံးဝပျောက်ကင်းစေနိုင်သော ကုသမှုမရှိသေးသော်လည်း နာကျင်မှုကဲ့သို့သော လက္ခဏာများကို သက်သာစေရန် ကုသနိုင်ပါသည်။

ဆရာဝန်က ကုသမှုတစ်ခုချင်းစီ၏ အန္တရာယ်များနှင့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို ရှင်းပြပေးမည်။

ကုသမှုမအောင်မြင်ပါက သို့မဟုတ် လက္ခဏာများ အလွန်ပြင်းထန်ပါက အထူးကုဆေးရုံသို့ လွှဲပေးနိုင်ပါသည်။

ဆေးဝါးများ

သားအိမ်အလုံးအကျိတ်အတွက် ပထမဆုံးကုသမှုအနေဖြင့် ဆေးဝါးများကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ :

• ပါရာစီတမော၊ အီဘူပရိုဖင်ကဲ့သို့သော အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများ
• ဟော်မုန်းဆေးများ (ဥပမာ - ပေါင်းစပ်ကိုယ်ဝန်တားဆေး) - နာကျင်မှုကို သက်သာစေနိုင်သည်

ခွဲစိတ်ကုသမှု

အခြားကုသမှုများ မအောင်မြင်ပါက သို့မဟုတ် အလုံးအကျိတ်များစွာရှိပါက ခွဲစိတ်ကုသမှုကို ရွေးချယ်နိုင်ပါသည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို ထိခိုက်နေပါကလည်း ခွဲစိတ်ကုသမှုကို ရွေးချယ်နိုင်ပါသည်။

ခွဲစိတ်ကုသမှုအမျိုးအစားများ :

• သားအိမ်အလုံးအကျိတ်များကို ဖယ်ရှားခြင်း သို့မဟုတ် အရည်အိတ်များ (မျိုးဥအိမ်တွင် ဖြစ်သော) ဖယ်ရှားခြင်း
• သားအိမ် (သားအိမ်ထုတ်ခြင်း) သို့မဟုတ် မျိုးဥအိမ်များ ထုတ်ခြင်း
• ဆီးအိမ် သို့မဟုတ် အူမကြီး၏ အစိတ်အပိုင်းများ ထုတ်ခြင်း (သားအိမ်အလုံးအကျိတ်ကြောင့် ထိခိုက်နေပါက)

ပထမအကြိမ် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် လက္ခဏာများ ပြန်ပေါ်လာပါက သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်မှုကြောင့် အမာရွတ်များဖြစ်ကာ အင်္ဂါများ ကပ်နေပါက ထပ်မံခွဲစိတ်ရန် လိုအပ်နိုင်ပါသည်။

ဆရာဝန်ပြသင့်သည့်အချိန်

အောက်ပါလက္ခဏာများဖြစ်ပါက ဆရာဝန်နှင့် ပြသပါ

• သားအိမ်အလုံးအကျိတ်ရှိနိုင်သည်ဟု သံသယရှိပါက
• လက္ခဏာများက နေ့စဉ်ဘဝ၊ အလုပ်နှင့် ဆက်ဆံရေးကို ထိခိုက်နေပါက
• ဆရာဝန်ထံမှ ကုသမှုခံယူပြီးသော်လည်း လက္ခဏာများ မသက်သာဘဲ ပိုဆိုးလာပါက