ဘိုင်ဖေ့ဆစ် အင်ဆူလင် (Biphasic Insulin)

တွေ့ ရှိနိုင်သောအမှတ်တံဆိပ်များ

Biphasic insulin သည် အင်ဆူလင်အမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ မတူညီသော အာနိသင်များကို ပေါင်းစပ်ထားသည်။ ၎င်းတို့ကို မတူညီသော ကုမ္ပဏီများမှ ထုတ်လုပ်ထားပြီး၊ အောက်ပါအတိုင်း အမျိုးအစားခွဲခြားနိုင်သည်

• Biphasic Insulin aspart: NovoMix 30
• Biphasic Insulin lispro: Humalog Mix 25 and Humalog Mix 50
• Biphasic Isophane insulin: Humulin M3

Biphasic insulin ကို မတူညီသော အင်ဆူလင်ပင် (insulin pen) များဖြင့် အသုံးပြုနိုင်သည်။

Pre-filled pen: အပြည့်အစုံပါသော ပင် (ပြန်လည်အသုံးမပြုနိုင်ပါ)။ Cartridges: ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်သော အင်ဆူလင်ပင် (reusable insulin pen) တွင် ထည့်သွင်းအသုံးပြုရန်။ Vial (ပုလင်း): ဆေးထိုးအပ်ဖြင့် အသုံးပြုရန်။

အင်ဆူလင်ကို အသုံးမပြုမီ၊ ၎င်း၏ အာနိသင်ပမာဏ (strength) ကို အမြဲစစ်ဆေးပါ။ မှားယွင်းသော အာနိသင်ပမာဏကို အသုံးပြုပါက၊ အလွန်အမင်းသုံးစွဲမိခြင်း (overdosing) သို့မဟုတ် လိုအပ်သည်ထက် နည်းသွားခြင်း (underdosing) တို့ ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ကျန်းမာရေးပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

အကျဥ်းချုပ်

အင်ဆူလင်သည် သင့်ခန္ဓာကိုယ်ရှိ ပန်ကရိယ (အစာအိမ်နောက်ဘက်ရှိ ဂလင်း) မှ ထုတ်လုပ်သော ဟော်မုန်းတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သင့်ခန္ဓာကိုယ်အား ဂလူးကို့စ် (သကြားဓာတ်) ကို စွမ်းအင်အဖြစ် အသုံးပြုရန် ကူညီပေးပါသည်။

သင့်ပန်ကရိယသည် ပုံမှန်အလုပ်လုပ်နေပါက အချိန်တိုင်း အင်ဆူလင်အနည်းငယ်ကို ထုတ်လုပ်ပေးပြီး အစာစားပြီးနောက် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်များလာသည့်အခါ အင်ဆူလင်ကို ပိုမိုထုတ်လုပ်ပေးပါသည်။ ဆီးချိုရောဂါရှိသူများတွင် ခန္ဓာကိုယ်က လုံလောက်သော အင်ဆူလင်ကို မထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် ထုတ်လုပ်သော်လည်း အင်ဆူလင်က ကောင်းစွာအလုပ်မလုပ်နိုင်ခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

အမျိုးအစား ၁ ဆီးချိုရောဂါ ရှိသူအားလုံး type 1 diabetes, အမျိုးအစား ၂ ဆီးချိုရောဂါ ရှိသူအချို့ type 2 diabetes or o ကိုယ်ဝန်ဆောင်ဆီးချို ရှိသူအချို့ များသည် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းညှိရန်အတွက် အင်ဆူလင်ကို အသုံးပြုရပါသည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်မြင့်တက်ခြင်း (ဟိုက်ပါဂလိုင်ဆီးမီးယား) ၏ လက္ခဏာများနှင့် နှလုံး၊ ကျောက်ကပ်၊ မျက်လုံး၊ အာရုံကြောနှင့် ခြေထောက်များကို ထိခိုက်စေနိုင်သော ရေရှည်ပြဿနာများ ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်ပါသည်။

Biphasic insulin သည် အာနိသင်မြန်သော အင်ဆူလင်နှင့် အာနိသင်၁၂နာရီခန့်ကြာသော အင်ဆူလင်တို့ကို ရောစပ်ထားသော ဆေးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ဤဆေးကို မနက်စာမစားမီ နှင့် ညစာမစားမီ နာရီဝက်ခန့် အလိုတွင် တစ်နေ့နှစ်ကြိမ် ထိုးရပါသည်။

အာနိသင်မြန်သော အင်ဆူလင် သည် အစာစားပြီးနောက် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်မြင့်တက်ခြင်းကို ကာကွယ်ပေးပါသည်။ အာနိသင်၁၂နာရီခန့်ကြာသော အင်ဆူလင် သည် သင့်ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း အင်ဆူလင်ကို တသမတ်တည်း ထုတ်လုပ်ပေးပါသည်။

ဤဆေးကို အခြားဆီးချိုဆေးများနှင့် တွဲဖက်၍လည်း အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

အရေးကြီးသော အချက်များ

• Biphasic အင်ဆူလင် သည် ၃၀ မိနစ်အတွင်း သက်ရောက်လာပြီး ၂၄ နာရီအထိ သက်တမ်းခံပါသည်။ မနက်စာမတိုင်မီနှင့် ညစာမတိုင်မီ တစ်နေ့နှစ်ကြိမ် သောက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
• သောက်ရန် လိုအပ်သော biphasic အင်ဆူလင် ပမာဏကို ဆရာဝန် (သို့) ဆီးချိုသက်ဆိုင်ရာ သူနာပြု မှ ပြောပြပေးပါမည်။
• အင်ဆူလင် သည် သွေးထဲရှိ သကြားပမာဏ ကို လျှော့ချခြင်းဖြင့် ဆီးချိုရောဂါ၏ လက္ခဏာများ ကို ကုသပေးပါသည်။ သို့သော် တစ်ခါတစ်လေ သွေးတွင်းသကြားများလျော့ခြင်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ၎င်းကို hypoglycaemia (သို့) hypo ဟု ခေါ်သည်။Hypo ဖြစ်နိုင်သော လက္ခဏာများ ကို သိရှိထားရန် အရေးကြီးပါသည်။ Hypo ဖြစ်လာပါက အသုံးပြုရန် သကြားပါသော မုန့်များ (သို့မဟုတ်) သကြားပါဝင်သော အစားအစာများ ကို အမြဲတမ်း ယူဆောင်ထားပါ။
• သင် နေထိုင် သော တွနိုင်ငံ တွင်  ရရှိနိုင်ပါက Insulin Safety Card (သို့မဟုတ်) Insulin Passport တစ်ခုယူဆောင်ထားခြင်းကောင်းမွန်ပါသည်။ ၎င်းသည် သင့်အသုံးပြုနေသော အင်ဆူလင်အမျိုးအစား နှင့် အရေးပေါ်တွင် လုပ်ဆောင်ရန် အချက်များ ပါဝင်သည့် ကဒ်ငယ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။  

သင့်ရဲ့ ဆေးပမာဏ

Biphasic Insulin ကို ပုံမှန်အားဖြင့် တစ်နေ့ နှစ်ကြိမ် ထိုးရပါမယ်။မနက်စာမစားခင် ၃၀ မိနစ်အလို ညစာမစားခင် ၃၀ မိနစ်အလို

 တစ်ချို့လူတွေမှာ တစ်နေ့ တစ်ကြိမ် (သို့) သုံးကြိမ် ထိုးရနိုင်ပါတယ်။ ဆေးထိုးချိန်ကို ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ် (carbohydrates) ပါတဲ့ အစားအစာမစားခင် ၃၀ မိနစ်အလိုမှာ ထိုးရပါမယ်။

အစာမစားခင် ဆေးထိုးခြင်းဖြင့် သင့်ခန္ဓာကိုယ်က အစားအစာထဲက ဂလူးကို့စ် (glucose) ကို စုပ်ယူတဲ့အချိန်မှာ အင်ဆူလင်ပမာဏ အမြင့်ဆုံးဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါက သင့်သွေးတွင်းသကြားဓာတ် အရမ်းမြင့်တက်သွားခြင်းကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

သင့်ဆရာဝန် (သို့) ဆီးချိုဆရာမက သင်လိုအပ်တဲ့ အင်ဆူလင်ပမာဏနဲ့ ဘယ်အချိန်မှာ ထိုးရမလဲဆိုတာ ညွှန်ကြားပေးပါလိမ့်မယ်။

Biphasic Insulin လိုအပ်တဲ့ ဆေးပမာဏဟာ အောက်ပါအချက်တွေပေါ်မူတည်ပါတယ်။ :

• သင့်ရဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်
• သင့်မှာရှိတဲ့ ဆီးချိုအမျိုးအစား
• သင်ဘယ်လောက်ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုရှိလဲ
• ဆီးချိုအတွက် အခြားဆေးတွေသောက်နေရလား

ဆေးပမာဏကို ပြောင်းလဲခြင်း

သင့်ဆေးပမာဏကို ပြောင်းလဲဖို့လိုအပ်နိုင်ပါတယ်။:

• သင်ဖျားနာနေတဲ့အခါ
• စိတ်ဖိစီးမှုများနေတဲ့အခါ
• ပူပြင်းတဲ့ သို့မဟုတ် အေးမြတဲ့ ရာသီဥတုဖြစ်နေတဲ့အခါ
• လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်နေတဲ့အခါ
• ဆေးဝါးအသစ်စသောက်တဲ့အခါ သို့မဟုတ် ဆေးဝါးရပ်လိုက်တဲ့အခါ
• သွေးဆုံးကိုင်တဲ့ကာလအတွင်း
• ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေစဉ်
• ကလေး သို့မဟုတ် လူငယ်တစ်ယောက်အနေနဲ့ ကြီးထွားနေစဉ်
• ဥပုသ်စောင့်နေတဲ့အခါ (ဥပမာ - ရမ္မာလာလအတွင်း သို့မဟုတ် အခြားဘာသာရေးအကြောင်းများကြောင့်)
• နေ့စဉ်လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်ပြောင်းလဲတဲ့အခါ (ဥပမာ - ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်လုပ်နေတဲ့အခါ)

သင့်အနေနဲ့ ထိုးတဲ့ အင်ဆူလင်ပမာဏ (ယူနစ်) ကို မှတ်တမ်းတစ်ခုထားရှိဖို့ ကောင်းတဲ့အကြံပါ။

အကယ်၍ သင့်ဆေးပမာဏနဲ့ပတ်သက်ပြီး မသေချာဘူးဆိုရင် ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆီးချိုစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပြီး အကြံဉာဏ်ရယူသင့်ပါတယ်။

သွေးထဲကသကြားဓာတ်ကို စစ်ဆေးခြင်း

သွေးထဲကသကြားဓာတ်ကို မှန်မှန်စစ်ဆေးခြင်းဟာ သင့်အတွက် မှန်ကန်တဲ့ဆေးပမာဏကို သောက်နေရဲ့လားဆိုတာ သိနိုင်ဖို့ သင့်ကိုယ်တိုင်နဲ့ သင့်ဆီးချိုကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကို ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ ဒါကိုဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာ သင့်ဆရာဝန် ဒါမှမဟုတ် ဆီးချိုသူနာပြုက ရှင်းပြပေးပါလိမ့်မယ်။

အင်ဆူလင်ပင် ဘယ်လိုသုံးမလဲ

 လူအများစုက Biphasic Insulin ကို အင်ဆူလင်ပင် သုံးပြီး ထိုးလေ့ရှိပါတယ်။ သင်သုံးရမယ့် အင်ဆူလင်ပင် အမျိုးအစားက သင့်ကို ညွှန်ကြားထားတဲ့ အင်ဆူလင်အမှတ်တံဆိပ်ပေါ် မူတည်ပါတယ်။ အပြည့်ပါတဲ့ပင် (Prefilled Pens) နဲ့ ပြန်သုံးလို့ရတဲ့ပင် (Reusable Pens) အမျိုးမျိုးရှိပါတယ်။ သင်သုံးနေတဲ့ အင်ဆူလင်ပင် အမျိုးအစားအတွက် ညွှန်ကြားချက်တွေကို သေချာဖတ်ပါ။

အင်ဆူလင်ပင်အစား ဆေးပုလင်း (Vials) နဲ့ ဆေးထိုးအပ် (Syringes) သုံးပြီး ထိုးမယ်ဆိုရင်၊ သင့်ဆီးချိုဆရာမက ဘယ်လိုထိုးရမလဲဆိုတာ လက်တွေ့ပြသပေးပါလိမ့်မယ်။

အင်ဆူလင်ကို ပထမဆုံးညွှန်းလိုက်တဲ့အခါ သင့်ကို ပင် (သို့) အင်ဆူလင်ပန့် (pump) ကို ဘယ်လိုသုံးရမလဲဆိုတာ ပြသပေးပါလိမ့်မယ်။

အင်ဆူလင်ပင် သုံးနည်း

အင်ဆူလင်စထိုးတဲ့အခါ သင့်ဆီးချိုသူနာပြု (သို့) ဆရာဝန်က ဆေးထိုးဖို့ ပင်ကို ဘယ်လိုသုံးရမလဲဆိုတာ သင့်ကို ပြသပေးသင့်ပါတယ်။ သင့်ပင်အတွက် ပေးထားတဲ့ အထူးညွှန်ကြားချက်တွေကို အမြဲလိုက်နာပါ။

အင်ဆူလင်ပင်သုံးတာဟာ များသောအားဖြင့် မနာပါဘူး။ အပ်တွေက အရမ်းသေးပြီး သင့်အရေပြားအောက်က အဆီလွှာထဲကို ဆေးပမာဏအနည်းငယ်သာ ထိုးသွင်းရတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

အောက်ပါလမ်းညွှန်ချက်များသည် ယေဘုယျအချက်အလက်များသာဖြစ်ပြီး သင့်ရဲ့အထူးပင်  (သို့) ကုသမှုနဲ့ မကိုက်ညီနိုင်ပါ။

1. လက်ကို ဆေးကြောပါ။
2. ဆေးထိုးတိုင်း အပ်အသစ်တစ်ချောင်းကို ပင် တပ်ပါ။
3. ပင်ထဲက လေထုကို ဖယ်ရှားပါ။ပင်ရဲ့ ဒိုင်ခွက်ကို ၂ ယူနစ်အထိ လှည့်ပါ။ ပင်ကို မျက်နှာမူရာဘက်သို့ ထောင်ပြီး ဆေးထွက်လာတဲ့အထိ ပလန်ဂျာကို ဖိပါ။ ဆေးမထွက်လာရင် ဒီလုပ်ငန်းစဉ်ကို ထပ်လုပ်ပါ။
4. ဆေးမထိုးမီ အင်ဆူလင်ကို သေချာမွှေပေးပါ။ ဆေးထည့်ထားတဲ့ ကတ်ထရိဒ် (သို့) ပင်ကို ညင်ညင်သာသာ ရှေ့နောက် အနည်းဆုံး ၁၀ ကြိမ်ခေါက်ပြီး မွှေပေးပါ။ ဆေးရည်တစ်ခုလုံး နို့ရောင်ဖြစ်သွားတဲ့အထိ မွှေပေးပါ။
5. သင့်ရဲ့ အင်ဆူလင်ပမာဏကို ဒိုင်ခွက်လှည့်ပြီး သတ်မှတ်ထားတဲ့ နံပါတ်ကို ရွေးချယ်ပါ။
6. ဆေးထိုးမယ့်နေရာကို ရွေးချယ်ပါ။ ဗိုက်၊ ပေါင်ဘေးဘက် (သို့) တင်ပါးတွေမှာ ထိုးနိုင်ပါတယ်။ အကြိမ်တိုင်းမှာ မတူညီတဲ့နေရာကို ရွေးချယ်ပြီး ထိုးပါ။
7. ပင်ကို အရေပြားနဲ့ ထောင့်မှန်ကျအောင် ကိုင်ပြီး အပ်ကို အရေပြားထဲသို့ ထိုးသွင်းပါ။
8. ပလန်ဂျာကို ဖြည်းဖြည်းချင်းဖိပြီး ဆေးပမာဏအပြည့်ရအောင် ပကို ၁၀ စက္ကန့်ကြာ မရွေ့ပါနဲ့။
9. ပင်ကို အရေပြားထဲကနေ ဖယ်လိုက်ပါ။အသုံးပြုပြီးသား အပ်ကို ဖယ်ရှားပြီး ချွန်ထက်တဲ့ပစ္စည်းတွေထည့်တဲ့ပုံးထဲ ထည့်ပါ။ ပင်ကို ပြန်အဖုံးအုပ်ပါ။

ဆေးထိုးတဲ့နေရာကို မကြာခဏ ပြောင်းပေးဖို့က အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါမှသာ အရေပြားအောက်မှာ အဆီဖုတွေ (lipohypertrophy) ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်မှာပါ။ ဒီအဆီဖုတွေဟာ များသောအားဖြင့် အန္တရာယ်မရှိပေမယ့်၊ ဒီနေရာတွေမှာ ဆေးထိုးရင် အင်ဆူလင်ကို တစ်ချိန်တည်းမှာ တူညီတဲ့အမြန်နှုန်းနဲ့ စုပ်ယူနိုင်ခြင်းမရှိတော့ပါဘူး။ ဒါက သင့်ရဲ့ သွေးထဲကသကြားဓာတ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။

အင်ဆူလင်ထိုးဖို့မေ့သွားရင်

အင်ဆူလင်ပမာဏ လုံလောက်စွာမထိုးဘူးဆိုရင် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်မြင့်တက်ပြီး (hyperglycaemia) ဆီးချိုရဲ့နောက်ဆက်တွဲပြဿနာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေများလာနိုင်ပါတယ်။ ဆရာဝန်ညွှန်ကြားတဲ့အတိုင်း အင်ဆူလင်ကို မှန်မှန်ထိုးဖို့ အရေးကြီးပေမယ့်၊ မေ့သွားရင်လည်း ဒီအဆင့်တွေအတိုင်း လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။:

• Biphasic insulin ထိုးဖို့ မေ့သွားပြီး စားပြီးသွားပါကaသတ်မှတ်ထိုးရမယ့်အချိန်ကနေ ၁ နာရီအတွင်း သတိရမိရင်၊ သတိရတာနဲ့ သင့်ရဲ့ ပုံမှန်ပမာဏကို ထိုးလိုက်ပါ။ ဒါပေမယ့် insulin က ပုံမှန်ထက် နောက်ကျမှ စအလုပ်လုပ်မှာဖြစ်လို့၊ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကျဆင်းမှု (hypo) ဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်တက်နိုင်ပါတယ်။ စိုးရိမ်စရာရှိရင် သင့်ဆီးချိုကုသရေးအဖွဲ့နဲ့ တိုင်ပင်ပါ။
• ၂ နာရီထက် ကျော်သွားပြီး ဘာလုပ်ရမှန်း မသေချာရင်: သင့်ဆီးချိုကုသရေးအဖွဲ့နဲ့ ဆက်သွယ်ပါ။ ဆက်သွယ်ခင် သင့်သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို အရင်စစ်ဆေးပါ။ ဒီအချက်အလက်က သူတို့ကို သင့်ကို အကြံပေးဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
• သွေးတွင်းသကြားဓာတ်မြင့်တက် သို့မဟုတ် ကျဆင်းတဲ့ လက္ခဏာတွေကို သတိထားပါ။ ပုံမှန်ထက် ပိုမိုမကြာခဏ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို စစ်ဆေးပါ။ စိုးရိမ်စရာရှိရင် ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆီးချိုသူနာပြုနဲ့ ဆက်သွယ်ပါ။
• မေ့သွားတဲ့ဆေးကို ဖြည့်ဖို့အတွက် ဆေးနှစ်ကြိမ် ထိုးတာမျိုး ဘယ်တော့မှ မလုပ်ပါနဲ့။
• မကြာခဏ ဆေးထိုးဖို့ မေ့နေတတ်ရင်၊ အချိန်မှတ်ပေးတဲ့ အချက်ပေးစနစ် (alarm) သတ်မှတ်ထားတာက အကူအညီဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

အင်ဆူလင်အများကြီးသုံးမိခြင်းနှင့် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်နည်းခြင်း

သက်တမ်းရှည် အင်ဆူလင်ကို အများကြီးသုံးမိရင် သင့်သွေးတွင်းသကြားဓာတ်က အရမ်းနည်းသွားပြီး သွေးတွင်းသကြားဓာတ်နည်းခြင်း (hypoglycaemia) ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အောက်ပါအခြေအနေတွေမှာလည်း သွေးတွင်းသကြားဓာတ်နည်းနိုင်ပါတယ်:

• အစာစားဖို့ မေ့သွားခြင်း၊ အစာစားချိန်နောက်ကျခြင်း ဒါမှမဟုတ် ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ် လုံလောက်အောင် မစားမိခြင်း
• လုံလောက်တဲ့ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ် မစားဘဲ (သို့) အင်ဆူလင်ပမာဏကို မလျှော့ဘဲ လေ့ကျင့်ခန်း အများကြီးလုပ်ခြင်း
• အရက်သောက်ခြင်း (အထူးသဖြင့် အစာမစားဘဲ အရက်သောက်ရင်)

သွေးတွင်းသကြားဓာတ်နည်းခြင်း လက္ခဏာများ

သွေးတွင်းသကြားဓာတ်နည်းတဲ့အခါ အောက်ပါလက္ခဏာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်:

• ချွေးထွက်ခြင်း
• တုန်ခြင်း ဒါမှမဟုတ် ချာချာလည်ခြင်း
• စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း၊ စိတ်ရှုပ်ခြင်း ဒါမှမဟုတ် အာရုံစိုက်ရခက်ခြင်း
• နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း  (palpitations)
• နှုတ်ခမ်းတွေစူးပြီး ထုံကျင်ခြင်း
• မျက်စိဝါးခြင်း ကဲ့သို့ အမြင်အာရုံပြောင်းလဲခြင်း
• ခေါင်းမူးခြင်း
• ဗိုက်ဆာခြင်း
• ပုံမှန်ထက် အသားအရောင် ပိုဖျော့ခြင်း

ညဘက်အိပ်နေစဉ် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်အရမ်းကျသွားတာ (hypo) ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အကယ်၍ ဒီလိုဖြစ်ရင် ညဘက်မှာ ချွေးပြန်ပြီး စိတ်ရှုပ်ထွေးတဲ့ခံစားမှုနဲ့ နိုးလာတာ၊ ဒါမှမဟုတ် မနက်ခင်းမှာ ပင်ပန်းတာ သို့မဟုတ် ခေါင်းကိုက်တာမျိုး ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ညဘက်မှာ hypo ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သံသယရှိရင်၊ သင့်ဆီးချိုစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့နဲ့ တိုင်ပင်ပါ။ ညဘက် hypo ကို ကာကွယ်ဖို့ သင့်ဆေးပမာဏကို ညှိပေးဖို့ လိုအပ်နိုင်ပါတယ်။

ဒီလက္ခဏာတွေက သင့်သွေးထဲကသကြားဓာတ် (blood glucose) 4mmol/L အောက်ကို ကျသွားတဲ့အခါ ဖြစ်ပေါ်လာတာပါ။

Hypo ကို ကုသခြင်း

အကယ်၍ သင့်မှာ hypo လက္ခဏာတွေခံစားရရင်၊ သင့်ကိုပေးထားတဲ့ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း လိုက်နာပါ။ :

1. သကြားပါတဲ့အချိုရည် သို့မဟုတ် မုန့်စားပါ ဥပမာ: သစ်သီးဖျော်ရည်အသေးတစ်ခွက်၊ ဂက်စ်ပါတဲ့အချိုရည်၊ ဂလူးကို့စ်သို့မဟုတ် ဒက်စထရိုးစ်ဆေးပြား ၅ လုံး၊ ဂျယ်လီသကြားလုံးကြီး ၄ လုံး၊ သို့မဟုတ် ဂလူးကို့စ်ဂျယ် ၂ ပြွန်။
2. ၁၀ မိနစ်မှ ၁၅ မိနစ်အကြာမှာ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ပြန်စစ်ပါ အကယ်၍ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်တက်လာပြီး သက်သာရင် အဆင့် ၃ ကို ဆက်လုပ်ပါ။ အကယ်၍ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်မြင့်မလာသေးရင်၊ နောက်ထပ် သကြားပါတဲ့အချိုရည် သို့မဟုတ် မုန့်ကို ထပ်စားပြီး ၁၀ မိနစ်အကြာမှာ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထပ်စစ်ပါ။
3. သွေးတွင်းသကြားဓာတ် 4mmol/L ထက်မြင့်လာရင် သွေးတွင်းမှာ ကြာရှည်ခံတဲ့ ကစီဓာတ်ပါတဲ့ အစားအစာတစ်ခုခုစားပါ၊ ဥပမာ - ဆန်းဒဝစ်ချ်၊ ဘီစကစ်၊ ဒါမှမဟုတ် နောက်ထပ်အစားအစာ (အချိန်ကျရင်)။
4. သက်သာပြီး သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်ရင် သင့်အင်ဆူလင်ကုသမှုကို ပြန်စလို့ရပါပြီ။

အကြံပြုချက်: Hypo ဖြစ်နိုင်ခြေအတွက် ဂလူးကို့စ်ဆေးပြား သို့မဟုတ် သကြားဓာတ်မြင့်မုန့်တွေကို အမြဲတမ်းဆောင်ထားပါ။

အရေးကြီးသော ဘေးကင်းလုံခြုံရေး အကြံပြုချက်များ

• အင်ဆူလင်အများကြီးသုံးမိပြီဆိုရင် လက္ခဏာမပြရင်တောင် ကားမောင်းတာ၊ စက်ဘီးစီးတာ ဒါမှမဟုတ် စက်ပစ္စည်းတွေသုံးတာကို ရှောင်ပါ။သွေးတွင်းသကြားဓာတ်နည်းတဲ့အခါ သက်သာပြီး အနည်းဆုံး ၄၅ မိနစ်ကြာတဲ့အထိ ကားမမောင်းပါနဲ့။
• အင်ဆူလင်အများကြီးသုံးမိပြီဆိုရင် သင့်အနားမှာ တစ်ယောက်ယောက်ရှိနေအောင် ကြိုးစားပါ။
• သင့်မှာ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်အလွန်နည်းနေတဲ့အခါ (ပြင်းထန်တဲ့ သွေးသကြားဓာတ်ကျဆင်းမှု) ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သင့်မိသားစု ဒါမှမဟုတ် မိတ်ဆွေတွေကို ဒီလိုအခြေအနေမျိုးဖြစ်လာရင် ဘာလုပ်ရမယ်၊ glucagon ထိုးဆေးဘယ်လိုထိုးရမယ်၊ ဘယ်အချိန်မှာ လူနာတင်ယာဉ်ခေါ်ရမယ်ဆိုတာတွေကို ကြိုတင်သိထားအောင် ပြောပြထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

အင်ဆူလင်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းနှင့် ခရီးသွားခြင်း  

အိမ်မှာ အင်ဆူလင်သိမ်းဆည်းခြင်း

အိမ်မှာ :

• သင်မသုံးရသေးတဲ့ အင်ဆူလင်ပင် (သို့) cartridge တွေကို ရေခဲသေတ္တာထဲမှာ သိမ်းဆည်းပါ။
• ရေခဲသေတ္တာရဲ့ ရေခဲခြမ်းပြင် (freezer section) နဲ့ အေးစက်တဲ့အစိတ်အပိုင်း (cooler element) တွေနဲ့ ဝေးဝေးမှာထားပါ။ အင်ဆူလင် ရေခဲသွားရင် လွှင့်ပစ်ရပါမယ်။.

အပိုဆောင်ထားပါ

• လက်ရှိသုံးနေတဲ့ အင်ဆူလင်ပင် (သို့) cartridge ပျက်စီးသွားတာ၊ ပျောက်သွားတာ၊ မမျှော်လင့်ဘဲ ကုန်သွားတာမျိုးအတွက် အပိုတစ်ခုအနည်းဆုံး ဆောင်ထားပါ။ ဒါမှ ဆေးထိုးလွတ်တာမျိုး မဖြစ်ဘဲ သင့်သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်မှာပါ။

သင့်မှာ အသုံးပြုနေတဲ့ အင်ဆူလင်

အခန်းအပူချိန်မှာ အင်ဆူလင်ကို အသုံးပြုခြင်း:

• အင်ဆူလင်ပင် (သို့) cartridge အသစ်ကို စသုံးပြီဆိုရင် အခန်းအပူချိန်မှာ ၄ ပတ်အထိ သိမ်းဆည်းနိုင်ပါတယ်။
• ရေခဲသေတ္တာထဲက အေးနေတဲ့ အင်ဆူလင်ကို တိုက်ရိုက်ထိုးရင် နာကျင်နိုင်တာကြောင့် အခန်းအပူချိန်အထိ ပြန်နွေးအောင် ထားပါ။

အပူကို ရှောင်ပါ:

• အင်ဆူလင်ကို နေရောင်တိုက်ရိုက်ကျတဲ့နေရာနဲ့ အပူပေးစက် (radiator) တွေနဲ့ ဝေးဝေးမှာထားပါ။ အပူအရမ်းများရင် အင်ဆူလင်က အလုပ်မလုပ်တော့ပါဘူး။
• Biphasic insulin (သို့) အခြားအင်ဆူလင်တွေကို ရေခဲသေတ္တာပြင်ပမှာ ၄ ပတ်ထက် ပိုထားမိရင် အလုပ်မလုပ်တော့ပါဘူး။ဒါကြောင့် ဆေးဝါးစွန့်ပစ်ဖို့ ဆေးဝါးဆိုင်ကို ပြန်ပို့ပါ။ ရေခဲသေတ္တာပြင်ပမှာ ထုတ်လိုက်တဲ့ရက်စွဲကို ပါကင်အခွံမှာ ရေးမှတ်ထားပါ။ ဒါမှ ဘယ်တုန်းက ထုတ်ထားလဲဆိုတာ မမေ့ဘဲ မှတ်မိမှာပါ။
  

အင်ဆူလင်ယူဆောင်ပြီး ခရီးသွားခြင်း

အင်ဆူလင်ထိုးခြင်းသည် ခရီးသွားရန် အခက်အခဲ မဖြစ်စေပါ။ သို့သော် ခရီးသွားမည်ဆိုပါက ကြိုတင်စီစဉ်ထားရန် လိုအပ်သည်။

ခရီးသွားနေချိန်တွင်အင်ဆူလင် ပိုမိုယူဆောင်သွားရန် သင့်တော်သည်။

လိုအပ်ပါက ခရီးသွားစဉ်မှာ အေးတဲ့အိတ်ထဲမှာ သိမ်းဆည်းပါ၊ ဒါပေမယ့် ရေခဲနဲ့ တိုက်ရိုက်ထိတာမျိုး မဖြစ်အောင် ဂရုစိုက်ပါ။ ဒါမှ insulin ခဲသွားတာမျိုး မဖြစ်မှာပါ။

အားလပ်ရက်သွားမယ်ဆိုရင်:

• အပိုဆေးတွေ ယူဆောင်သွားပါ။ ဘယ်လောက်ပမာဏယူသွားရမလဲဆိုတာ မသေချာရင် သင့်ဆီးချိုသူနာပြု (သို့) ဆေးဝါးပညာရှင်နဲ့ တိုင်ပင်ပါ။
• သွားမည့်နိုင်ငံတွင် အင်ဆူလင်ကို မည်သို့ ရယူနိုင်သည်ကို စုံစမ်းပြီး လတ်တလော ဆေးညွှန်းကို ယူဆောင်သွားပါ။
• လေယာဉ်ဖြင့် ခရီးသွားပါက အင်ဆူလင်ကို လက်အိတ် (hand luggage) ထဲတွင် ထားပါ။
• သင့်တွင် ဆီးချိုရောဂါရှိပြီး အင်ဆူလင်နှင့် ဆေးသုံးပစ္စည်းများကို လေယာဉ်ပေါ်တင်ယူခွင့်ရရန် ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆီးချိုဆေးထိုးအသင်းမှ ထုတ်ပေးသော အသိအမှတ်ပြု စာတမ်း (doctor’s letter) ယူဆောင်သွားပါ (ဤစာတမ်းအတွက် ငွေချေရန် လိုအပ်နိုင်ပါသည်)။
• အင်ဆူလင်ပန့် (insulin pump) သို့မဟုတ် သွေးသကြားတိုင်းကိရိယာ (glucose monitor) အသုံးပြုပါက လေကြောင်းလိုင်းထံသို့ ကြိုတင်အသိပေးပါ။
• အချိန်ဇုန်များ မတူညီချိန် ဖြတ်သန်းရပါက သင့်အင်ဆူလင်ဓါတ်ပမာဏကို မည်သို့ ချိန်ညှိရမည်ကို ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆီးချိုအထူးကုသူနာပြုထံတွင် မေးမြန်းပါ။